گزارش مجتهدزاده از نشست عربی ایرانی در قطر با حضور مهاجرانی و موسویان

سید صادق روحانی: در این اجلاس که با شرکت پیروز مجتهدزاده کارشناس ایرانی مسائل خلیج فارس و دکتر ذاکریان از ایران، عطاالله مهاجرانی و حسین موسویان و دکتر کامروا از خارج از ایران به اضافه ده ها استاد دانشگاه از کشورهای عربی خلیج فارس و چند تن از اساتید دانشگاهی از اردن، تشکیل شد، موارد و مسائل تاثیر گذار بر روابط ایران و کشورهای عربی خلیج فارس مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

مجتهدزاده در رابطه با طبیعت برخی از سخنرانی های عربی در این اجلاس گفت: یکی از دانشگاهیان اردنی که فارسی را هم خوب صحبت می کرد در باب تهمت اردنی – اسرائیلی ژئوپولیتیک شیعه که برای تخریب نقش ایران ساز شده است، داد سخن داد. وی به نقل از افرادی غیر مسئول و نا آشنا با پیچیدگی‌های سیاسی این گونه مسائل که گویی در همایشی تحت همین عنوان اخیرا در تهران تشکیل شده بود، مطالبی را در تایید تهمت های یاد شده عنوان کرد که سبب تاسف فراوان شدفت.

به گفته مجتهدزاده، در این همایش دو روزه، 5 ایرانی حضور داشته‌اند که به غیر از خود او، دکتر ذاکریان استاد دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات و آقای دکتر کامروا استاد دانشگاه جورج تاون شعبه قطر نیز حضور داشتند. این پنج نفر در روز اول همایش از حضور آقایان عطاالله مهاجرانی و حسین موسویان، از خارج از ایران در آن کنفرانس آگاهی یافتند. تعداد زیادی از اندیشمندان از دنیای عرب هم دعوت شده بودند که البته تخصص ویژه‌ای درباره مسایل خلیج فارس نداشتند. حدود پنج تن از این دانشگاهیان عرب از امارات متحده عربی آمده بودند که بیشترین ادعاها درباره جزایر سه‌گانه و نام خلیج فارس و بیشترین اعتراض ها درباره انرژی هسته ای ایران و تهمت در زمینه دخالت ایران در امور داخلی بحرین را مطرح می‌کردند. در هر یک از این موارد شرکت کنندگان ایرانی نظراتی تخصصی را مطرح کردند که علی الاصول باید قانع کننده می بود.

وی اضافه کرد: خوشبختانه ایرانیان شرکت کننده در این اجتماع بین المللی، بدون هرگونه هماهنگی قبلی، جبهه واحد و محترمانه‌ای در دفاع از ایران و منافع ملی کشور در راستای اهداف صلح طلبانه و تشویق همکاری های منطقه ای ارائه کردند که خیلی موثر افتاد و سبب اعتلای اعتبار ایران در صحنه بین المللی شد.

مجتهدزاده با بیان اینکه هدف از این کنفرانس نزدیک کردن دیدگاه‌ها و جلوگیری از ایجاد فاصله بیشتر بین ایران و کشورهای عربی خلیج فارس بود، ادامه داد: زمینه صحبت من هم همین بود که ما برای مطالعه روابط بین کشورها با دانشگاهیان به اینجا آمده‌ایم. به این امید که هدف از این کار کمک به التیام ناملایمتی‌ها و نزدیک کردن دیدگاه‌ها کشورهای مورد نظر باشد. من سخنرانی خودم را با این بحث شروع کردم که من 42 سال است که سرگرم مطالعات گسترده ای در باره منطقه خلیج فارس و مسائل و مشکلات آن هستم و از 35 کتاب علمی و پژوهشی که تالیف کرده‌ام، بیش از بیست عنوان مربوط به مسایل خلیج فارس بوده است.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: ایرادی که به همتا‌های خود در طرف عربی وارد می‌کردیم این بود که یک فرد ایرانی مثل من، بیش از 40 سال است که منطقه عربی خلیج فارس را مورد مطالعه قرار می‌دهد و این نشان دهنده میزان علاقه این ملت و این کشور نسبت به این مناطق است. اما متاسفانه در طرف مقابل تعداد زیادی از دانشگاهیان عرب حضور داشتند که من ندیده ام کار مشابهی در مورد ایران انجام داده باشد. این ایراد خیلی وارد بود و خیلی هم مورد پسند قرار گرفت. چون استدلال بر این بود که نزدیکی و تفاهم نیازمند مطالعات گسترده طرفین نسبت به یکدیگر است. نسبت به تاریخ و جغرافیا و فرهنگ و هویت یکدیگر است، تا اگر نزدیکی و تفاهمی بخواهد پیش آید، بر اساس شناخت درست وضع یکدیگر و شناخت مشکلات و امکانات یکدیگر باشد تا درست و پایدار باشد.

وی افزود: اما متاسفانه واقعیت این است که در این باره یک طرف تنها بر اساس تصورات و تخیلات و بیشتر بر اساس تبلیغات ضد ایرانی که از طرف ایالات متحده آمریکا در منطقه دامن زده می شود، با ایران برخورد می‌کند. در این دو روز کنفرانس ما همه مطالبی که از برادران عرب درباره ایران شنیدیم، گویای مطالعات ویژه عربی و منطقه ای در باره ایران نبود. بلکه فقط می توانست حاصل تبلیغات ضد ایرانی قدرت های غربی باشد. در رابطه با هر یک از این مطالب، ایرانیان شرکت کننده توضیحات مفیدی ارائه کردند و برخی از این موارد را که در تخصص ویژه من بود، مانند مسایل مربوط به جزایر سه‌گانه، مسایل هسته‌ای ایران، مسایل مربوط به اتهام ایران به دخالت در مسایل کشورهای منطقه و به خصوص در بحرین، به صراحت و با ارائه سند و مدرک شواهد لازم مورد بررسی قرار دادم پاسخ دادم.

مجتهدزاده همچنین یک مثال از گفت وگوهای خود آورد و گفت: یک خانم استاد دانشگاه از امارات متحده عربی در خلال سخنرانی خود روی این مسئله که برنامه هسته‌ای ایران برای کشورهای همسایه خطرناک است تاکید می‌کرد و می‌گفت «چرا ایران اصرار دارد غنی سازی را تا بیست درصد بالا ببرد و این دال بر این است که ایران می‌خواهد بمب اتم درست بکند و علیه این کشورها استفاده بکند!» در این مواقع انسان ناچار می‌شود که بگوید خواهش می‌کنیم به جای گوش دادن به تبلیغات آمریکایی مقداری مطالعه بکنید و دریابید که علت‌ها چیست؟ 

وی ادامه داد:‌ هنگام پرسش و پاسخ به این خانم یادآور شدم اگر به جای گوش دادن به حرف های آمریکایی ها، از خود ما ایرانی ها علل امور را بپرسید، پاسخ های درستی دریافت خواهد کرد. برای مثال این بحث را که به صورت سوال مطرح کردید، من پاسخ می دهم که علت این است که ایران تحت تاثیر تحریم‌های خلاف اخلاق انسانی که علیه این کشور اعمال شده است، دچار دردسرهای فراوانی است و یکی از مواردی که ملت ایران در این رابطه سخت شکنجه می‌بیند کمبود داروست. ایران ناچار است که برای جبران این مسئله به طرف تولید دارو در داخل برود و برای این کار مجبور است که از انرژی هسته ای استفاده کند و تا غنی سازی تا بیست درصد انجام نگیرد نمی‌شود دارو تولید کرد.

این استاد دانشگاه در ادامه همچنین گفت: در مورد ادعای دخالت ایران در مسائل داخلی بحرین نیز توضیح دادم که در اوج درگیری های سال 2011 آن کشور که منجر به مداخله نظامی عربستان سعودی و قطر شد، دولت بحرین خود هیاتی را مامور حقیقت یابی و بررسی علل ماجرا کرد و آن هیات در ابتدای گزارش کار خود صراحتا اعلام کرد که ایران در آن ماجراها دخالتی نداشته است. ولی گویا این گونه اسناد مورد توجه قرار نمی گیرد. حتی ایالات متحده امریکا نیز تکرار این تهمت را متوقف کرده است. اما سیاستمداران در این منطقه ترجیح می دهند این تهمت ها را چشم بسته تکرار کنند.

مجتهدزاده در بخش دیگر گفت و گویش با خبرآنلاین گفت: در مورد جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک هم بارها اعلام شد که ایران این جزایر را اشغال کرده است! در آن رابطه نیز خود را ناچار به توضیح مفصل تاریخچه و جنبه های حقوقی و جغرافیایی مساله یافتم. در این توضیحات نسبتا مفصل یاد آوری کردم که شما در این تهمت‌ها و ادعاهایی که مطرح می کنید، نقش بریتانیا را نادیده می‌گیرید؟ شما این عامل بسیار اساسی بروز اختلافات و دعواها در منطقه ما را نادیده می‌گیرید و به یاد نمی آورید که بریتانیا 150 سال در منطقه خلیج فارس دامنه استعمار خود را گستراند و در این مدت کوشید و تا حدود زیادی موفق شد جغرافیای سیاسی خلیج فارس را به کلی دگرگون کند. بریتانیا این مناطق را از ایران جدا کرد و به صورت امروزین در آورد. ما نه تنها از این تحول در جغرافیای سیاسی عمومی خلیج فارس ناراحت نیستیم، بلکه پیدایش کشورهای شما را مبارک می دانیم و به شما خوش آمد می گوییم و برایتان بهترین آرزوها را به عنوان کشورها یا ملت های مستقل داریم. اما قرار بر این نداریم که بریتانیا در همین جغرافیای سیاسی کنونی که برای منطقه تدارک دید باز هم قطعاتی از سرزمین ما را جدا کند و به عنوان خوش خدمتی استعماری -ولی از کیسه ما- به دیگران در منطقه بدهد. ما این را نمی پذیریم و برای احقاق حقوق خود در این موارد اسناد و مدارک حقانیت خود را به توجه شما و بقیه دنیا می رسانیم.

مجتهدزاده افزود: در مورد این جزایر توضیح دادم که انگلیسی‌ها در سال 1903 این سه جزیره به اضافه جزیره «سری» را به نام شیخ شارجه از ایران گرفتند و از آن تاریخ ایران برای پس گرفتن این جزایر وارد مبارزه شد. در سال 1962 ایران جزیره «سری» را پس گرفت و هیچ گونه بحثی از سوی هیچ کسی مطرح نشد. من حیرت دارم که در مورد این سه جزیره، این همه هیاهو برای چیست. تلاش های ایران برای بازستاندن این سه جزیر از بریتانیا 68 سال طول کشید. چون بریتانیا زیر بار نمی‌رفت تا اینکه در نتیجه تحولاتی که پیش آمد و بریتانیا در سال 1968 اعلام کرد که در انتهای سال 1970 از منطقه خارج خواهد شد، وضع به صورتی پیش آمد که بریتانیا در اجرای طرح تشکیل اتحادیه امارات عربی دچار تنگناهایی شد که به کمک ایران نیاز پیدا کرد. شرایط او را وادار کرد در بازگرداندن این جزایر با ایران وارد مذاکره شود.

وی همچنین گفت: بریتانیا سخت تلاش می کرد که تعیین تکلیف این جزایر را به بعد از خروج خود از منطقه موکول کند. ولی ایران اصرار داشت که این توافق در زمان حضور بریتانیا در منطقه حاصل بشود. چرا که بریتانیا این جزایر را گرفت و مسئولیت بازگردان این جزایر به ایران هم با بریتانیاست و ایران هم به هیچ وجه حاضر نبود پس از خروج این اتفاق بیافتد. چون می دانست که بعد از خروج بریتانیا موضوع تبدیل به یک مساله بغرنج تاریخی خواهد شد. مانند بسیاری از موارد اختلافات سرزمینی کشورهای عربی منطقه که هنوز حل نشده و از قرار هرگز حل نخواهد شد. لاجرم در روز آخرحضور بریتانیا این اتفاق افتاد و قرارداد امضا شد و جزایر پیش از تشکیل امارات متحده عربی به ایران بازگردانده شدند و از نظر حقوقی جایی برای ادعاهای کشوری که بعد از آن تاریخ به وجود آمد باقی نگذارد.

مجتهدزاده با اشاره به اینکه چند کشور هم همان موقع به سازمان ملل متحد شکایت بردند و سازمان ملل هم در 9 دسامبر 1971 این مسئله را بررسی و شکایت آنها را رد کرد، ادامه داد: آن چیزی که به عنوان قرارداد بین ایران و انگلیس و شیخ شارجه به امضا رسید، در سازمان ملل ثبت شده است. این تحول هرگونه زمینه حقوق بین المللی ادعای عربی نسبت به این جزایر را از میان برد. چنان که کشور جدید التاسیس امارات متحده عربی تا سال 1992 هیچ حرف و حدیث و هیچ ادعایی را در این رابطه مطرح نکرده بود. در سال یاد شده، متاسفانه عمل خلاف یا اشتباه یک مامور ایرانی در جزیره ابوموسی بهانه هایی را بدست دولت امارات داد تا علی رغم رضایت کامل ایران و شارجه، نسبت به تفاهم نامه یا قرارداد یاد شده ادعای پر سر و صدای خود را پیش کشد. امروز علیرغم این حقیقت که همین سر و صداها سبب شد تا ما ایرانیان حقانیت مستند حقوق خود را به توجه همه جهان برسانیم، برادران ما در ابوظبی ترجیح می دهند موضوع ادعاهای خود را تبدیل به وسیله کنند برای جلوگیری از تفاهم و نزدیکی ایران و عرب در منطقه خلیج فارس که سبب خرسندی فراوان قدرت های ضد ایرانی در غرب است.