یک استاد دانشگاه گفت: نسل‌ها در فضای فناوری سرعت زیادی داشته است. پس ما نیز باید نگاهمان را به رادیو تغییر دهیم. تئوری‌های جدیدتری باید برای رادیو تعریف کنیم.
در چهل و دومین نشست «قلم زرین» که در فرهنگسرای رسانه برگزار شد از کتاب رونمایی کتاب «رادیو چیست؟» اثر دکتر حسن خجسته با حضور نویسنده، قاسم پورحسن، محمدرضا ترکی، مهدی لبیبی، عبدالکریم خیامی ، شهرام گیلآبادی و مهران دوستی رونمایی گردید.
در ابتدای نشست قاسم پورحسن عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی به بیان مطالبی در خصوص رسانه دینی پرداخت و گفت: با توجه تعداد کارهایی که در حوزه رسانه انجام دادهام نگاه نقادانهای نسبت به آنچه در حال حاضر در این حوزه با آن مواجه هستیم دارم. می‌خواهم در مورد شبه‌وارگی رسانه‌ای صحبت کنم، البته این یک نظریه است و از این جهت به کسی هم برنمیخورد. ما در ایران با یک نگاه خوش‌بینانه در رابطه با رسانه مواجه‌ایم و خوش بینانه‌تر از آن، از رسانه دینی حمایت می‌کنیم.
وی ادامه داد: اما در رابطه با این کتاب و شناختی که از جناب خجسته دارم ما با سه دیدگاه مواجه‌ایم که البته من معتقد هستم نگاه خجسته به دیدگاه سوم نزدیک‌تر است. نگاه نخست فریفتگی نسبت به رسانه است که در این دیدگاه تمام نظریه‌پردازان در مورد ابزار بودن رسانه شک کرده‌اند و دیدگاه دوم عدم اعتماد به رسانه است که به دلیل فرصت اندک از آن می‌گذرم و دیدگاه سوم نسبت آزاد داشتن با رسانه است. در این دیدگاه مطرح می‌شود که رسانه یک چیز است و سرشت رسانه یک چیز دیگر. سرشت یعنی کوشش برای فهم موقعیت رسانه. با توجه به آنچه گفته شد من اعتقادی به داشتن رسانه دینی ندارم و به دلیل دفاعی هم که از دین دارم می‌گویم رسانه دینی نداریم.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: در شبه‌وارگی رسانه مطرح می‌شود که رسانه شبه است اما چهره قدرتمندی دارد که تمام دوران جنگ سرد را شکل داده است، به جای واقعیت واقعیت می‌سازد اما این واقعیت نیست مجاز است. شبه‌وارگی رسانه واقعیتی از دین می‌سازد که آن واقعیت، فقط وجه ظاهری دین است یعنی ما با یک فقر معنویت و معرفتی در رسانه مواجه‌ایم و این یک نظریه جدی است. در شبه‌وارگی ما با ساختن مواجه‌ایم و اگر بتوانیم نسبت آزاد با رسانه پیدا کنیم یعنی بپذیریم که رسانه دارای ذات است آن وقت رسانه می‌تواند بگوید با وجوه اصولی دین مواجه است.
پورحسن در پایان گفت: ما تلاش‌های اندکی درباره شناخت حقیقی رسانه به خرج داده‌ایم، تمام توجه ما متوجه شناخت صحیح رسانه بوده است و شناخت حقیقی یعنی شناخت خودمداری رسانه. باید توجه داشت رسانه خطر است و باید آگاهی به روش داشت.
ترکی: رادیو مظهر بلاغت ناب است/ به فرهنگ دینی و کهن ما بسیار نزدیک است
محمدرضا ترکی استاد دانشگاه و رئیس سابق رادیو فرهنگ نیز در ادامه نشست به بیان مطالبی پرداخت و گفت: در بین رسانه‌های موجود، رادیو هم به فرهنگ دینی و هم به فرهنگ کهن ما نزدیک‌تر است. ما ایرانی‌ها در کنار یک فرهنگ مکتوب غنی به ویژه بعد از اسلام یک فرهنگ شفاهی قوی هم داریم. یعنی علمای ما در طول تاریخ به دنبال این بوده‌اند که پیام خود را شنیداری کنند، ویژگی رادیو هم همین است. یعنی رادیو به دنبال این است که پیام به سرعت شنیده شود و پارازیت‌های گوناگون مانع سرعت در فهم پیام نشوند. اگر شما اساتید گذشته و امروز را هم مقایسه کنید می‌بینید که آن‌ها به شدت شنیداری بوده‌اند و در سخنانشان از نکات لطیف استفاده می‌کرده‌اند اما اساتید امروز بیش تر متکی بر نوشتارند.
این استاد دانشگاه ضمن تبریک چاپ این کتاب خاطرنشان کرد: مطالعات نظری ما در حوزه رادیو نسبت به رسانه‌های دیگر بسیار کم است و به قول دکتر خجسته ما در فقر مطلق به سر می‌بریم. این کتاب هم برای مدیران رسانه و هم دانشجویان منبع بسیار خوبی است چراکه با تجربیات خجسته نوشته شده است.
ترکی افزود: یکی از مباحث مهمی که در این کتاب مطرح شده است مربوط به ماهیت شبکه‌هاست. اینکه شبکه‌ها کپی برابر اصل هم نباشند. به دلیل نگاه خاص خجسته و رصدی که نسبت به رسانه‌های دیگر دنیا داشته است، وی در این کتاب توانسته است آسیب‌شناسی خوبی نیز داشته باشد. همچنین بحث خوبی در مورد تاریخ رادیو در این کتاب آمده که بسیار حائز اهمیت و کاربردی است مثل تاریخ نمایش در رادیو.
لبیبی: ما نسبت به رادیو بزرگنمایی داریم
مهدی لبیبی استاد دانشگاه نیز با اشاره به اینکه نسبت به سخنان پورحسن انتقاداتی دارد و معتقد است که رسانه دینی وجود دارد، بیان داشت: من سال‌ها با خجسته همکار بوده‌ام و با ایشان کار کرده‌ام و آنچه که امروز به عنوان نقد می‌گویم بحث علمی است. کتاب از نظر من کتاب خوبی است و مباحث زیادی هم در آن مطرح شده اما من گمان می‌کنم که ما مقداری بزرگنمایی در مورد رادیو داریم و این مقدار از تحول هم فکر می‌کنم به دلیل علاقه‌ای است که نسبت به رادیو وجود دارد و ما فکر می‌کنیم که رادیو هنوز هم در همان جای گذشته خود است. در حالی که می‌بینیم که بچه‌های ما دیگر از قصه‌های رادیو عبور کرده‌اند، از تلویزیون و تکنولوژی‌های دیگر و اکنون به تبلت‌ها رسیده‌اند یعنی رفت و آمد نسل‌ها در فضای فناوری سرعت زیادی داشته است. پس ما نیز باید نگاهمان را به رادیو تغییر دهیم. تئوری‌های جدیدتری باید برای رادیو تعریف کنیم مثلاٌ ما امروز شاهد جامعه‌شناسی تلفیقی هستیم نه اینکه نظریه‌ها گذشته را کنار بگذاریم اما باید در کنار آن‌ها تئوری‌های جدیدی را نیز مطرح کنیم.
لبیبی ادامه داد: مخاطب امروز دیگر صبور نیست و صبر گذشته را ندارد. یعنی فرصت هم ندارد. او می‌خواهد از رادیو چند کلمه سخن بشود و برود. باید نگاه را تغییر داد. مثلا ما می‌بینیم که برای صبح موسیقی تندی پخش می‌شود برای شب موسیقی آرام در حالی که امروز دیگر مردم صبح خواب آلودند و مثل گذشته نیست که سحر خیز باشند و یا در شب کسی که خواب است که رادیو گوش نمی‌دهد و کسی که بیدار است به عقیده من بهتر است که موسیقی تند بشنود.
خیامی: دوگانه‌های مبارک
عبد الکریم خیامی رئیس مرکز نظارت صدا و سیما نیز هر چند کوتاه در این نشست مطالبی بیان داشت و گفت: ابتدا یک پیشنهادی را باید مطرح کنم برای برگزار کنندگان اینگونه جلسات و آن اینکه بهتر است برای صحبت در این خصوص از افرادی دعوت می‌شد که شناختی نسبت به دکتر خجسته نمیداشتند و کتاب را بدون هیچ پیش زمینه‌ای مورد کنکاش و نقد قرار می‌دادند.
وی تصریح کرد: ویژگی این کتاب که ناشی از نظریه خجسته است راه‌های نرفته را باز می‌کند و کارکردش در زبان شفاهی و نوشتاری راه تازه‌ای را در پیش می‌گیرد.
شهرام گیل آبادی نیز ضمن تشکر از خجسته به دلیل تألیف این کتاب و زحماتی که در این خصوص کشیده‌اند بیان داشت: من از آنجا که قدری تأخیر داشتم خیلی کوتاه سخن می‌گویم و تنها می‌خواهم از دکتر خجسته قدردانی و تشکر کنم. ایشان زحمات زیادی در حوزه عمل و تجربه و علم و تولید کلیدواژه‌ها داشته‌اند.
خجسته: تمام آنچه در این کتاب نوشتم از درون سینه‌ام می‌جوشید
خجسته نیز در پایان مراسم ضمن تشکر از برگزار کنندگان این نشست گفت: البته فکر نمی‌کنم تا این حدی که دوستان نسبت به من لطف داشتند قابل قدردانی باشم. به هر صورت من معتقد هستم که دوران ۵۶ و ۵۷ و بعد از جنگ یعنی سال‌های ۶۵ و ۶۶ عصر طلایی رادیو بوده است. من وظیفه خود می‌دانم در خصوص عصر طلایی و پخش رادیویی حتماً دو مقاله ارائه دهم چراکه گمان می کنم سخن در این خصوص بسیار است به ویژه در خصوص پخش که یک نگاه طبقاتی را من در آن احساس می‌کنم.
خجسته افزود: یکی از شانس‌های من در طول دروان کارم همراه شدن با دوستانی بود که بسیار من را یاری کردند و با یاری آن‌ها من احساس کردم ما باید در محیط‌های علمی دیده شویم. باید بگویم تمام آنچه که در این کتاب نوشتم از سینه من می‌جوشید و عنایتی شد که توانستم این کار را انجام دهم. من هم معتقدم که رسانه مدرن قابلیت خوف ندارد و قابلیت قابلیت رجاست و مخاطب برای چیز دیگری آمده است و این را در کتابم هم ذکر کرده‌ام.
لازم به ذکراست در پایان نشست کتاب «رادیو چیست؟» رونمایی شد و با اهداء لوح‌هایی توسط احمدی مدیریت فرهنگسرای رسانه از سخنرانان تقدیر به عمل آمد.
23503
نظر شما