پس از انتقال سازمان فضایی به نهاد ریاست جمهوری در دولت قبل، مسیر توسعه فضایی ایران طوری تغییر مسیر داد که به زعم برخی کارشناسان موجب توقف پیشرفت‌های کشور شد.

محمدامین آهنگری: زمانی که سازمان فضایی وارد نهاد ریاست جمهوری شد، برق امید در چشمان بسیاری از دلسوزان عرصه فضایی کشور درخشید. ارتقاء جایگاه مهم‌ترین نهاد فضایی کشور می‌توانست خون تازه‌ای در کالبد اسب سرکش فناوری‌ای بدمد که به تاخت، قله‌های پیشرفت را یکی پس از دیگری طی می‌کرد. غافل از آنکه نیت خالص از شروط به سرانجام رسیدن عمل است.

پس از انتقال سازمان فضایی از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به نهاد ریاست جمهوری در دوره دکتر محمود احمدی‌نژاد، مسیر توسعه فضایی ایران ناگهان تغییر مسیر داد که به عقیده صاحب‌نظرانی از جمله دکتر فتح‌الله امی، مدیر گروه هوافضای دانشگاه تربیت مدرس این تغییر مسیر موجب توقف پیشرفت‌های ایران در عرصه فضا شد.

سردمداران و پیشگامان عرصه فضایی کشور با نیت استفاده کاربردی از فضا، حرکت در این عرصه را کلید زدند. این دیدگاهی است که سایر کشورها نیز با توجه به اهمیت فضا در زندگی روزمره مردم و جایگاه آن در آینده اقتصاد جهانی دنبال می‌کنند.

ویکرام سارابهای رهبر اصلی برنامه‌های فضایی هند که هم‌اکنون کشوری قدرتمند در عرصه فضا محسوب می‌شود، سال‌ها پیش گفته بود:« ما فضا را برای کارهای فانتزی و خودنمایی نمی‌خواهیم. ما برنامه فضایی را برای توسعه فناوری‌ای می‌خواهیم که به مسائل واقعی کشور کمک کند.»

وی این گفته خود را در عمل پیاده کرد و در حال حاضر هند یکی از توانمندترین کشورهای جهان در ارائه خدمات فضایی به شهروندان خود است به گونه‌ای که این کشور یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های مخابرات ماهواره‌ای را در اختیار دارد و در برخی روستاهای خود با کمک این فناوری خدمات پزشکی از راه دور را ارائه می‌کند. همچنین هند از ماهواره‌های ساخت خود به طور گسترده‌ای در مدیریت منابع طبیعی و اراضی کشاورزی بهره می‌گیرد.

قطاری که از ریل خارج شد
پیشرفت‌های فضایی ایران که از چشمه تفکرات کاربردی آب می‌خورد به سرعت چشم سیاسیون را به خود جلب کرد. دستاوردهای این حوزه از هزاران پوستر رنگارنگ انتخاباتی و افتتاح صدها طرح عمرانی هم دلفریب‌تر بود. بدین‌ترتیب آنها که کاوشگرهای ایران را به دید اسباب‌بازی‌های فانتزی می‌دیدند، عنان اسب فضایی ایران را به دست گرفتند و سازمان فضایی ایران را به نهاد ریاست جمهوری آوردند. افزایش غرور ملی، بهانه‌ای شد برای فرستادن میمون به فضا توسط کاوشگرهایی که در ابتدا با هدف انجام تحقیقات زیرمداری ساخته شدند.

از این به بعد بود که حتی پروژه ساخت ماهواره مخابراتی نیز به نیت مقابله با تحریم صدا و سیما کلید خورد؛ در حالی‌که ماهواره مخابراتی ذاتا فناوری سودمندی برای کشور است و بیش از آنکه جلوی خدشه‌دار شدن غرور ملی را بگیرد به کار اقتصاد کشور می‌آید.

انگیزه‌ اصلی برای ورود به فضا
بانک‌ها از اقتصادی‌ترین نهادهایی هستند که شامه‌ای قوی برای پیدا کردن پول دارند. آن‌ها معمولا حوزه‌های اقتصادی سودآور را برای سرمایه‌گذاری به درستی تشخیص می‌دهند. جلب شدن این موسسات مالی به عرصه فضا به خوبی نشان می‌دهد که افراد کاربلد در دیگر نقاط جهان چگونه به فضا می‌نگرند. جذابیت صنعت فضا برای بانکداران آمریکایی به حدی بوده که بانک صادرات و واردات ایالات متحده آمریکا را مجاب نموده تنها در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۳ / زمستان ۱۳۹۱ به میزان ۵۱۷ میلیون دلار در صنعت فضا سرمایه‌گذاری کند. در اروپا نیز در سال گذشته آژانس اعتباری صادرات فرانسه با ۱۱۶ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در این صنعت سعی کرده است پای خود را در جای پای همتایان آمریکایی بگذارد.

ورود این‌گونه سرمایه گذاران، وابستگی صنعت فضا را به دولت‌ها کمتر می‌کند و نتیجه این خصوصی‌سازی توجه هر چه بیشتر به بخش‌های درآمدزا و کاربردی در صنعت فضا است. به‌گونه‌ای که طبق گزارش‌های موسسات تحقیقاتی گردش مالی حوزه فضایی مدت‌هاست که از دست سازمان‌های فضایی دولتی خارج شده و عمدتا بخش خصوصی با ارائه خدماتی در حوزه‌های مختلف که در صدر آن‌ها خدمات مخابراتی قرار دارد، اقتصاد را به فضا برده است.

افزایش رفاه مردم
سازمان‌های فضایی در جهان هم‌اکنون برنامه‌های اصلی خود را به گونه‌ای جهت داده‌اند که مردم نفع عملی آن‌ها را در زندگی روزمره و افزایش رفاه خود ببینند. از جمله این برنامه‌ها توسعه ماهواره‌های سنجشی است. دولت‌ها به کمک این فناوری می‌توانند منابع انرژی روی زمین را تخمین زده و مصرف آنها را پایش کنند که این امر می‌تواند برنامه‌ریزی، مدیریت و کنترل منابع انرژی را برای مسئولان تسهیل کند. همچنین رصد تغییرات کیفیت خاک و تخمین میزان منابع آب سطحی، میزان بارش و نشست برف، سطح زیرکشت و نوع کشت و زرع در ابعاد ملی و جهانی نیز از جمله اطلاعاتی هستند که می‌توان با تحلیل داده‌های تهیه شده از فضا، در زمانی کوتاه و با دقت بالا به آنها پی برد.

علاوه براین سازمان‌های فضایی در جهان سعی می‌کنند به کمک ماهواره‌ها به بهبود کشاورزی از راه‌های مختلف کمک کنند. از فضا می‌توان آفت‌زدگی و گسترش آفات در کشور و منطقه را به سرعت تشخیص داده و برای کارشناسان اطلاعات مناسب را به منظور مقابله با آنها فراهم آورد.

حفظ محیط زیست نیز از جمله فعالیت‌هایی است که دولت‌ها تلاش می‌کنند با کمک فناوری‌های فضایی آن را به نحو بهتری انجام دهند. با استفاده از ماهواره‌ها می‌توان پوشش زمینی جنگل‌ها و مراتع را تعیین کرد و تغییرات آن را در هر زمان تشخیص داد. ضمنا منابع و مکان‌های آلاینده‌های آب‌وهوا و نیز محل‌های نشت مواد سمی در رودخانه‌ها و دریاها از جمله مواد نفتی به راحتی از فضا قابل تشخیص هستند.

همچنین با مقایسه تصاویر ماهواره‌ای در زمان‌های متوالی می‌توان به مطالعه تاثیرات توسعه شهری و صنعتی در محیط زیست در طولانی مدت پرداخت. مسئولان حفاظت از محیط زیست و پژوهشگران این حوزه نیز می‌توانند با استفاده از ماهواره‌ها گونه‌های جانوری در معرض انقراض را مورد ردیابی قرار دهند.این موارد گوشه‌ای از اقداماتی است که به دولت‌ها برای سرمایه‌گذاری بر روی فناوری فضایی انگیزه می‌دهد.

فضا متعلق به نیت‌های پاک است
فضا موهبتی است که خود را تنها در اختیار طلب‌کنندگان واقعی‌اش می‌گذارد. تقویت ساختارها و ریختن بودجه‌ها به پای نهال فناوری فضایی کشور که در سال‌های گذشته انجام شد می‌توانست میوه‌های بسیاری را ثمر دهد. اما شاید باغداران ما هنگام آب دادن این نهال نیت درستی نکرده بودند که از تمام مزایای فضا تنها غرور فرستادن میمون به فضا نصیبمان شد. البته آن‌ها که در مزرعه فضایی ایران باد کاشتند نباید انتظار رویش گندم را داشته باشند.

هر چند سالیانی سپری شد و فرصت‌های بسیاری از کف رفت اما هنوز می‌توان ماهی تازه از این آب گرفت، تنها باید چشم‌ها را شست، جور دیگر باید دید.

۵۳۵۳

کد خبر 360857

برچسب‌ها

خدمات گردشگری

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
3 + 15 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 14
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام NL ۰۷:۵۶ - ۱۳۹۳/۰۳/۲۸
    41 3
    به دو دليل: ١ در اين فناوري گردش ازاد اطلاعات بين مردم وجود نداره. ٢ اسم در كردن
  • بی نام IR ۰۸:۲۳ - ۱۳۹۳/۰۳/۲۸
    26 6
    به عنوان یکی از کارشناسان این مجموعه، اعتقاد قلبی دارم که بهترین راه حل دولت، استفاده از یک cntlz و بازگشت تمامی زیرمجموعه های سازمان به جای قبل است. این امر از سوی دولت در حال تحقق بود که متاسفانه عده ای با برداشتی غلط از منویات مقام معظم رهبری به نوعی جلوی این کار را گرفتند که امیدوارم به نتیجه نرسند.
  • بی نام A1 ۱۱:۱۸ - ۱۳۹۳/۰۳/۲۸
    67 10
    احسنت برادر. چه خوب نوشتي.
    • بی نام IR ۱۱:۰۰ - ۱۳۹۳/۰۳/۳۰
      10 26
      هزینه صرف شده برای هر پرتاب میمون در مقیاس 3 میلیارد تومان است. همچنین کل بودجه پژوهشکده فضانوردی در مقیاس 10 میلیارد تومان است. در حالیکه بودجه سازمان فضایی در سال گذشته در حدود 200 میلیارد تومان بوده و متاسفانه سایر بخشها از جمله پژوهشکده ماهواره با وجود صرف بودجه ای بیشتر کاری نکرده اند و نویسنده این مطلب همه کاسه کوزه ها را سر ارسال های میمون خراب می کند. جناب آهنگری اگر دلتان ماهواره می خواهد بروید از آنهایی که بودجه شان چند برابر پژوهشکده فضانوردی است بپرسید که چرا کارشان رو انجام نداده اند. این ارسالهای موجود زنده برای مملکت خرجی نداشته است. ضمنا بفرمایید طبق نظر شما ارسال کاوشگر به مریخ توسط هند که بخش قابل توجهی از مردم آن دسترسی به سرویس بهداشتی ندارند چه توجیهی دارد؟
    • بی نام IR ۱۱:۰۵ - ۱۳۹۳/۰۳/۳۰
      13 29
      امثال آهنگری و خاراباف از قماش همانهایی هستند که وقتی امیرکبیر واکسیناسون آبله رو در ایران اجرا کرد به مقابله با وی برخاستند. ارسال انسان به فضا در حال حاضر در برنامه هند، چین، ژاپن و اتحادیه اروپا به صورت مستقل از آمریکا قرار دارد
    • بی نام EU ۱۵:۳۰ - ۱۳۹۳/۰۳/۳۰
      6 11
      چرا اينقدر عصباني هستيد؟ بودجه كم كردن باز؟
  • مهدی IR ۱۱:۵۲ - ۱۳۹۳/۰۳/۲۸
    42 3
    با کلیت نقد ارایه شده موافقم و معتقدم طرف تجاری و کاربردی کار فضایی در کشور ما به درستی دیده نشده و تاکنون اغلب جهت اهداف تبلیغاتی و شعاری صرف بهره‌برداری شده است. اما یک نکته اساسی را نباید فراموش کرد اینکه یک مشکل اصلی سازمان فضایی کشور ما همانا نبود اطلاعات کافی و دردسترس عموم از کارهایی است که انجام می دهند. این پنهانکاری سب می شود کسانی بتوانند ادعا کنند مسیر طی شده درست بوده و شما صرفا خبر ندارید. شاهد این مدعا می‌تواند مقایسه سایت سازمان فضایی آمریکا و سایت سازمان فضایی کشورمان باشد. جایی که ناسا از جزئیترین کارهایش گزارشات فراوانی شامل عکس، فیلم، دیتا... ارایه می دهد اما سایت سازمان فضایی ایران صرفا جهت خالی نبودن عریضه دایر است و در بر گیرنده هیچ اطلاعات مفیدی و فنی‌ای نیست.
  • بی نام IR ۱۲:۵۴ - ۱۳۹۳/۰۳/۲۸
    101 5
    وقتی نیتمان از کار فضایی تبلیغات انتخاباتی و کار سیاسی باشد به جایی نمیرسیم کار فضایی را واقعا با نیت رسیدن به مزایای فضا انجام داد.
  • ابوالفضل IR ۱۳:۰۴ - ۱۳۹۳/۰۳/۲۸
    8 5
    وقتی در یک علم و فن‌آوری رشدی کردیم، و بودجه آن را حذف کردیم، باید از ابتدا همان‌قدر سرمایه‌گذاری کنیم تا در یک علم یا فن‌آوری دیگر به همین جا برسیم. در این شرایط مالی ایران، چونین تصمیمی به سزا نیست.
  • علی A1 ۰۵:۰۱ - ۱۳۹۳/۰۳/۳۰
    19 4
    خانه از پای بست ویران است... متاسفانه بیشتر کارهایی که انجام می شود نمایشی است نه بخاطر خدا و یا ملت شریف ایران
  • مهدی US ۰۲:۰۴ - ۱۳۹۳/۰۴/۰۵
    4 6
    لطفا زحمات وتلاشهای شبانه روز فرزندان این مملکت را به فراموشی نسپرید فرستادن یک موجود زنده حتی یک مورچه به فضای خارج از زمین تکنولوژی بسیار پیشرفته ای می خواهدکه بتواند دوباره آن را برگرداندتسلط بر فضا هم گام به گام است نمی شه یک شبه ایستگاه فضایی ساخت ..............................
  • پژمان RO ۰۸:۵۹ - ۱۳۹۳/۰۴/۰۶
    6 1
    لطفا مقاله‌ای هم در مورد کندی توسعة موشکهای حمل ماهواره بنویسید. اگر مشکلات این بخش را حل نکنند برنامه‌های فضایی خیلی عقب می‌افتد.
  • رکسانا A1 ۱۰:۰۴ - ۱۳۹۳/۰۴/۲۹
    3 0
    خانه از پای بست ویران است خواجه در فکر نقش ایوان اس
  • کارشناس فضایی A1 ۱۵:۰۹ - ۱۳۹۳/۰۵/۲۱
    2 0
    شما هم فقط بلدین بخشی از ماجرا رو به مردم بگین بخش اصلی رو نگید....با بودجه یکی از دانشگاه های ترکیه یا امارات نمیشه فضایی شد جناب حالا چند سال دیگه که ماهواره برهای بومی ترکیه امارات پاکستان و حتی عربستان بلند شدن خواهید دید.... فکر نمی کنم درد این موضوع که هر تولید کننده ای در ایران چه هندوانه و چه فضاپیما بخشی از بازار هر کشوری رو باید در دست داشته باشه زیاد سخت باشه...حالا اینکه با چه هدفی میاد انتهای پروژه های ابرقدرت های فضایی غرب و شرق رو به سازمان فضایی ایران ربط میدین وقتی یک هزارن هزینه اونها هم در ایران نشده و آمارهای دروغین چند هزار میلیارد تومنی روی کاغذ در عمل هیچ وقت تخصیص داده نشده و در بهترین سالها یک دهم اون پرداخت شده الله علم