2 /در مسأله توسعه داخلي ،كلمبيا نيز مانند كشورهاي در حال توسعه روند ملت‌سازي (Nation building) را به طور كامل طي نكرده و فرايندمذكور روندي ناقص داشته است، لذا پيش شرط بسياري از روندهاي توسعه همزمان با فعاليت‌هاي خاص ادامه روند ملت - دولت‌سازي به طور كامل است كه اين امر با برنامه‌اي 6 ساله ميسر نخواهد بود و 6 سال جايگزين 200 سال عقب‌ماندگي نمي‌شود.
3/- حل و فصل مسأله مواد مخدر به قوانين و سازوكارهايي فراتر از فشار نظامي و پليسي نياز دارد. 6 سال استفاده از برنامه كلمبيا مشخص كرد كه حمايت نظامي در امر مذكور ناكارآمد است و لازم است ساير مؤلفه‌‌ها نيز در نظر گرفته شود از جمله تقويت قانون‌گرايي و نهادسازي، ارايه خدمات مانند آموزش، بهداشت، امور ساختاري.
- به علاوه برنامه كلمبيا آشكار كرد تفاوت‌هاي ساختاري فرهنگي بين ايالات متحده كلمبيا به ويژه در زمينه كشت كوكا وجود دارد. برنامه كلمبيا هنوز موفق نشده فرهنگ استفاده از كوكا را در منطقه آند از ميان بردارد، زيرا اين امر در منطقه آند پسنديده است در حالي در ايالات متحده قبيح مي‌باشد.
-4/ در بحث مواد مخدر فساد و خشونت بر همه همسايگان كلمبيا تسري يافته است و ترانزيت مواد مخدر بهرحال بر اقتصاد كشورهاي منطقه به ويژه كشورهاي داراي اقتصاد كوچكتر تأثير گذاشته است. اكنون برزيل به عنوان دومين كشور مصرف كننده كوكايين پس از ايالات متحده شاهد قدرتمند شدن گانكسترهايي است كه امنيت دولت برزيل را به چالش كشيده‌اند. به علاوه همسايگان كلمبيا نگرشي كاملاً بدبينانه به برنامه كلمبيا دارند به عنوان مثال ونزوئلا آن را حركتي ضد چاوز، ضد سوسياليسم و ضد مردمي ارزيابي مي‌كند. برزيل به دليل رقابت سياسي با ايالات متحده و حتي سياست خارجي جاه‌طلبانه از هر گونه مشاركت در ترتيبات امنيتي با حضور ايالات متحده خودداري مي‌كند و اروپا نيز در نگرش به كلمبيا معتقد است مذاكره با شورشيان بي‌نتيجه مي‌باشد. لذا همسايگان و جامعه بين‌المللي نيز از چالش‌هاي عمده برنامه كلمبيا هستند.
-5/ در مسايل داخلي نگرش مردم كلمبيا به روابط دوجانبه با ايالات متحده جالب توجه است.بسياري از مردم و حتي نخبگان ايالات متحده را به عنوان يك مبارزه كننده رياكار و دورو در امر مبارزه با مواد مخدر فرض مي‌كنند كه اين امر ناشي از وضعيت ايدئولوژيك اين كشور است ،لذا معتقدند ايالات متحده از كلمبيا فراتر از خودش انتظار كار دارد. حتي گرچه بسياري از كلمبيايي‌ها به امر مواد مخدر (كوكا) به عنوان كالايي بسيار عادي مي‌نگرند گرچه از آن سوء استفاده مي‌شود و تنها رسانه‌ها و ديگران مرتب به نظريه خطر مواد مخدر دامن مي‌زنند، معتقدند استراتژي مبارزه با مواد مخدر در كشور‌هاشان شكست خورده است. حتي رسانه‌ها در نتايج حاصله تشكيك مي‌كنند و معتقدند ايالات متحده بايد در نگرش خود به اين موضوع تجديدنظر نمايد.(34)
بسياري از كلمبيايي‌ها عليرغم تمايل دريافت كمك‌ها از فشار فرامين همراه اين كمك‌ها ناراحتند و آن از غير عادلانه مي‌دانند (به عنوان مثال در دسامبر 2005 اوريبه رئيس جمهور سفير آمريكا براي مسأله توضيح درباره مداخله شبه نظاميان در انتخابات كنگره كلمبيا تذكر داد و اعلام كرد كه ايالات متحده نبايد براي كمكهاي يك جانبه بر كلمبيا فشار وارد نمايد)
عليرغم نگرش مردمي از خارج كلمبيا نيز فشارهاي زيادي بردولت كلمبيا براي ايجاد تغييرات صورت مي‌گيرد كه بخشي از تحليل‌گران معتقدند كه رهبران كلمبيا خسارت اقتصادي ناشي از تجارت موادمخدر از 1988 را درك نمي‌كنند. گرچه رئيس جمهور پاسترانا اولين رئيس جمهوري بود كه ضرورت همكاري با ايالات متحده را براي مبارزه با قاچاق مواد مخدر به عنوان راهي براي كمك به اقتصاد در حال رشد را براي كلمبيا درك كرد و اوريبه دومين فرد است و حتي براي سال‌هاي رهبران كلمبيا ازاين اعتقاد كه جامعه بين‌المللي و ايالات متحده خشونتهاي ضد حقوق بشر را جدي گرفته‌اند اجتناب مي‌كردند. در نتيجه كمكهاي ايالات متحده چندين بار در دهه 1990 قطع شد.هرچند در نتيجه همزمان با برنامه كلمبيا خشونتهاي حقوق بشري كاهش يافت.
هر چند شكايات مطروحه توسط قوه مجريه و مقننه ايالات متحده، سازمان غيردولتي حقوق بشر و جامعه بين‌المللي درباره فقدان يا ضعف گسترده عدالت اكثر كلمبيايي را رنجانده است.
در بحث قانون كلمبيايي صلح و عدالت (Law of Peace and Justice) ، هرچند هدف اين قانون بسيج‌زدايي و خلع سلاح از گروه‌هاي شبه‌نظامي و شورشي است ،اما مردم كلمبيا همواره نگران پس از روند خلع سلاح هستند كه ممكن است كمكهاي جامعه قطع شود و آنها مجدداً شاهد آشوب و منازعات سياسي در كشور شوند.
درمجموع درحال حاضر نيز كمكهاي دولت اوباما در چهار سرفصل: تحكيم قانون ومبارزه با مواد مخدر بين المللي / كمك هاي مالي نظامي و پليسي /آموزشي و نظامي و كمك حمايت اقتصادي با معيار هزار دلار امريكا در سال 2008 مجموعا بالغ بر 539416 و در سال 2009 540409 و در سال 2010 508715 براورد شده كه در سال 2010حدود 6 درصد كاهش را نشان ميدهد.لذا با اتكا به اجراي برنامه كلمبيا و حمايت گسترده ي ايالات متحده است كه کلمبیا مسیر خود را طی می کند.همان گونه كه استفاني ميلر مشاور روابط امريكا -آمريكاي لاتين واز موافقان برنامه، عليرغم تمام انتقادهاي مذكور معتقداست؛ اكنون دستاوردهاي موفق در توسعه اقتصادي -اجتماعي موجب تقويت نهادهاي مدني شده است و كلمبيا سازي clombianization مرهون اجراي موفق برنامه كلمبياست.
قانون صلح و آشتی
علیرغم مشکلات امنیتی متعدد ناشی از تقسیم کشور به حوزه‌های نفوذ هر یک از شورشیان و دولت مرکزی، مذاکراتی پراکنده نیز در جهت حل و فصل مناقشات از سوی دولت مرکزی با شورشیان صورت گرفته است. بعنوان مثال گفتگوی مقامات کملبیا با ارتش آزادی بخش ملی از 1999 آغاز شد. همچنین پروسه مذاکرات صلح با فارک از 2002 آغاز شد، اما همواره به دلایل متعددی این مذاکرات ناکام بوده است. در جهت حل مشکلات داخلی کشور در 21 ژوئن 2005 قانون داد و آشتی برای خلع سلح جوخه‌های مرگ شبه نظامی تصویب شد. طبق این قانون، مصونیت قضایی به رهبران شبه نظامیان اجازه می دهد اموالی كه از طریق غصب و قاچاق بدست آمده ،حفظ نمایند. هدف طرح آشتی با نیروهای شبه نظامی دست راست افراطی و خلع سلاح آنهاست. البته همواره شبه نظامیان در کلمبیا را نیروهای وابسته به دولت و ارتش این کشور می دانند، به عبارتی اقداماتی که دولت و ارتش در بخش‌های موسوم به جنگ کثیف قادر به انجام آن نیستند، توسط این شبه نظامیان انجام می شود. گفته می شود هدف مجلس کلمبیا اعطاء پوشش سیاسی به نیروهای شبه نظامی می باشد. واکنش ایالات متحده در این باره متفاوت بوده است. برخی مطبوعات ایالات متحده آن را پیمان تسلیم و قانون مصونیت برای جنایتکاران، توده‌های مردم، تروریست‌ها و قاچاق چیان بزرگ کوکایین دانستند. چند نماینده دموکرات کنگره ایالات متحده در نامه ای به رئیس جمهور کلمبیا نگرانی خود را درباره تأثیرات بسیار منفی که این قانون می تواند در مورد صلح، دادگستری و حکومت قانونی کلمبیا داشته باشد، بیان کردند.
نمایندگان جمهوریخواه نیز در 2 فوریه 2005 ضمن پشتیبانی از فرایند صلح به شرطی که این فرایند در چارچوبی حقوقی صورت گیرد که پاسخ گوی هنجارهای حداقل باشد یعنی از بین بردن کامل ساختار، منابع سرمایه گذاری و قدرت اقتصادی گروه‌ها، اعطای امتیاز به رهبران این گروه‌ها باید مشروط به احترام به آتش بس و کنار گذاشتن فعالیت‌های تبهکارانه آنها باشد.
البته لازم به توضیح است از دهه 1980 که نیروهای شبه نظامی شکل گرفتند، همکاری آموزشی مزدوران اسرائیلی، آمریکای جنوبی و انگلیسی با آنها وجود داشت. در واقع با تحکیم قدرت شبه نظامیان تناقض در وضعیت آنها آشکار شد. اکنون شبه نظامیان 35 درصد مجلس را در اختیار دارند و بنا به اطلاعات دیوان محاسبان کشوری یک میلیون هکتار زمین را غصب کرده اند که پژوهشگران مستقل مقدار آن را 4 میلیون می‌دانند. در نتیجه اقدامات شبه نظامیان 5/3 میلیون نفر در شهرهای کلمبیا آواره شدند.
از 1988 تا 2003 طبق آمارهای رسمی 14476 نفر در نتیجه درگیری‌های آنها کشته شده اند. سراسر ناامنی‌های گسترده ناشی از اقدامات شبه نظامیان موجب شد تا حکومت مرکزی کلمبیا نوزادی را که خود پرورش داده بود از بین ببرد. با این حال گرچه 4 هزار شبه نظامی تاکنون خلع سلاح شده‌اند، اما طی 8 ماه اول 2004 حدود 342 شکایت از نقض آتش بس دریافت شده و حتی هیأت کلمبیایی حقوق دانان بین دسامبر 2002 تا اوت 2004 گزارش داد که شبه نظامیان 1899 نفر را کشته یا ناپدید کرده اند. حتی برخي منابع طرح استخدام شبه نظامیان خلع سلاح توسط ارتش و بنا به تصمیم اوریبه رئیس جمهور را فاش ساختند.البته با توجه به گسترش همین بحران ها بود که اصلاحات اساسی انتخاباتی هم توسط دولت اوریبه در 2033 برای ورود به فاز جدید و فراگیر کردن حضور انتخاباتی انجام شد(35)
یکی از رسوایی های معروف در کلمبیا رسوایی parapoliticaاست که در اسپانیولی ترکیبی از پیوند بین شبه نظامیان و سیاستمداران می باشدو اشاره به رسوایی کنگره 2006 کلمبیا دارد که چندین نماینده و دیگر سیاستمداران مظنون به ارتباط با نیروهای دفاع شخصی شدند که صدها شهروند کلمبایی را به قتل رسانده است و در آوریل 2008 حدود62 عضو رسمی کنگره و 33 قانون گذار زندانی ومحاکمه شدندو این تعداد نشان می دهد که حکومت کلمبیا تا چه حد درگیر فساد است.(36).
نتیجه گیری
اگر ویژگی های عمومی کشورهای آمریکای جنوبی را مسائل زیر بدانیم:--ترکیب جمعیتی متفاوت، جغرافیای ناهمگون ،مشکلات حمل و نقل به عنوان پدیده ی ضدهمگرایی ملی،میراث سیستم فئودالیته،تعریف طیقه ای ازنژاد برترو فروتر در ساختاری متصلب،فرهنگ سیاسی کورپوراتیسم،نخبه گرایی،اقتدارگرایی،سلسله مراتبی و پدرسالاری(37)،پس کشور کلمبیا هم بسیاری از ویژگی های مذکور رادر درون خود دارد.در سیاست داخلی تجربه ی قلمروهای خودمختارانه ی شورشیان و قاچاق چیان با استفاده از منابع دهقانی نشان می دهد که کلمبیا هیچگاه حاکمیت موثر بر سرزمین خود نداشته است.ریشه های تاریخی این ناتوانی در اداره امور متعدد است ،اما زیربنایی که توافق نامه تاریخی بین دو حزب لیبرال و محافظه کار برای یک دوره 16 ساله از 1958 تا 1974 برای دست به دست کردن قدرت سیاسی و تقسیم مجامع قانون گذاری و انتصابات سیاسی بود، مانع ورود بازیگران سیاسی آلترناتیوشد و توان اداری دولت را کاهش دادو از آن زمان جنبش های چریکی،موادمخدر و اقتصاد بازار سیاه رشدکرد.(38)لذا سیاست همراه با شکاف های شدید اجتماعی و وابستگی حزبی تحت سیطره ی افرادی با گروه های درامد بالا قراردارد و قاچاق چیان به دلیل تقاضای شدید خارجی برای مواد مخدر ازاین زمره اند.احزاب سیاسی،گروه های اقتصادی بزرگ،کلیسا ،ارتش،کارگران سازمان یافته بازیگران سیاسی، اما سرگشته و ناتوان در فضای حکومت هستند.تحلیل گران معتقدند هیچ کشوری در امریکای لاتین نیست که با دشمنان داخلی ثروتمند تر و مسلح تر از کلمبیا روبرو باشد،لذا سیستم سیاسی کماکان نخبه گرا ،پدرسالار،غیرنظامی و دوحزبی با جمعیت بالایی از فقرا باقی مانده است(39).فقدان امنیت موجب بلاتکلیفی امر توسعه ی همه جانبه و متوازن شده است ،کمک های ایالات متحده به نوعی به جای اینکه موجب تقویت زیرساخت های عمرانی شود، به تشدید جنگ با چریک ها و تقویت ارتش دامن زده ،در حالی که دو سوم مردم فقیر هستند و دولت به طورمستمر درگیر فساد گسترده شده است.به علاوه شرایط تکنولوژیک دنیای شبکه ای همان گونه که دولت ها را قوی می کند، شبکه های قاچاق مواد مخدر و شورشیان را نیز به آخرین فناوری ها مسلح می کند و لذا انان همپای قدرت دولت رشد می کنند وقدرتشان دست کمی از دولت ها ندارد.دراین فضای متوازن شانس شورشیان و یا قاچاق چیان با دولت تقریبا برابر است ،گرچه در سال های اخیر تقویت نسبی اقتصاد کلمبیا مرهون ثبات سیاسی نسبی بوده، اما در پایان هرگزارش ارزیابی به ویژه از سوی مقامات رسمی ایالات متحده این جمله به چشم می خورد که با این حال مشکلات اساسی همچنان باقی است.دریک مجموعه ارزیابی از طبقه بندی رژیم های سیاسی در آمریکای لاتین با استناد به مواردی مانند انتخابات و حق رای وحکومت نظامیان و غیرنظامیان و نوع آزادی های مدنی، کلمبیا از1945تا1948نیمه دموکراتیک،از1949تا1957اقتدارگرا،از1958تا1973و1990تا2004 نیمه دموکراسی ارزیابی شده و صرفااز 1974تا1989 دموکراسی داشته است.(40)
در مباحث سیاست خارجی کلمبیا قبول قیمومیت و سرپرستی ایالات متحده -به دلیل کمک های مالی-و جستجو برای یافتن یک جایگاه- با خودمختاری در نوسان است ،زیرا نقش کلیدی ایالات متحده در مبارزه با کمونیسم و حالا موادمخدر تاثیر نهادی بر سیاست خارجی کلمبیا گذاشته است ، لذاسیاست خارجی ناهماهنگ و محصول موقعیت تاریخی است(41)براین مبنا کمک های ایالات متحده به عنوان عامل خارجی بر توسعه ی داخلی مبتنی بر نیروهای مدنی کلمبیا تاثیر منفی گذاشته و به نوعی به وابستگی مرکز -پیرامون دامن زده و مشکلات را تشدید می کندو به علاوه سبب واگرایی این کشور از همسایگان می شود.ایالات متحده در آخرین گام های حمایتی موافقت نامه ی تجارت آزاد را پس از یک دهه به امضا رساند تا تنها پایگاه مهم خود در منطقه را حفظ نماید،اما هیچ توافقی در دراز مدت نمی تواند جای همسایگان و کشورهای جنوب را در سیاست داخلی و خارجی کلمبیا بگیرد و مشکلات ساختاری کلمبیا تنها با اراده ای آزاد از درون با احترام به حق انتخاب مردم و با مشارکت همه ی کشورهای جنوب قاره به خصوص کشورهای کلیدی مانند ونزوئلا،اکوادور،بولیوی و برزیل برطرف خواهدگشت،شاید یک دوره انتخاب چپ گرایان سوسیالیست عطش فارک را پس از به قدرت رسیدن فرونشاند و خط مشی اعتدال گرا به آن بدهد ،اما مشکلات مواد مخدر تا زمانی که تقاضا هست در کلمبیا باقی خواهدماندو توسعه نیز گرفتار توازن نابرابربا وابستگی به مرکزاستمرار خواهدداشت.
-
منابع
1- دویچ، کارل و دیگران(1375)،نظریه های روابط بین الملل,ترجمه وحیدبزرگی،جلد اول،انتشارات جهاددانشگاهی،ص 325
2-Arghiri Emanuel
3- دویچ، کارل و دیگران.(1375)
4-free ride
5-بازنگری در پندار یک جانبه گرایی:پایان جریان یک جانبه گرایی آمریکا،کریستوفرلاین ، فصلنامه برداشت دوم(ص170)سال چهارم،شماره6،زمستان 1386 ،مرکزبررسی های ریاست جمهوری.
6-نوذری،حسینعلی(1381)،احزاب سیاسی و نظام های حزبی،انتشارات گستره،چاپ اول،ص(532)
7--http://www.factmonster.com/ipka/A0107419.html
8-peasant republic
9-گلدستون،جک ،-ویراستار(1387-)مطالعاتی نظری،تطبیقی و تاریخی در باب انقلاب ها.مترجم محمدتقی دلفروز.نشر کویر(ص409)(تیمتی ویکم کراولی:جنبش های چریکی آمریکای لاتین:به سوی یک جامعه شناسی تطبیقی)
10-همان.
11--- Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (Farc)
12- - دموکراسی و جامعه مدنی در خاورمیانه(1380). گردآورنده ومترجم محمدتقی دلفروز.نشر سلام.چاپ اول .
13-سرفصل تاریخ و اطلاعات آماری فارک از منابع زیر به شکل ترکیبی اخذ شده است:
-- http://en.wikipedia.org/wiki/Revolutionary_Armed_Forces_of_Colombia
-- http://www.fas.org/irp/world/para/farc.htm
- http://www.insightonconflict.org/conflicts/colombia/conflict-profile/key-people-and-parties
14- - Ejercito de liberacion Nacional.
15 www. Global security. Org/military/word/ para/ eln.htm .
16-- Autodefensas unidas de Colombia (Auc)
17- www. Globalsecurity. Org/military/word/para
18-خبرگزاری ایسنا.10/آبان 1390.
19-FARC,ELN:COLOMBIAS LEFT WING GUERRILLAS BY STEPHANIE HANSON2009.WWW.CFR.ORG.
20-www.eeas.europa.eu/Colombia/csp/02-06-en.pdf
21-کلمبیا:ساختارسیاسی منعطف با مشکلاتی سخت.هاروی اف کلاین/ونسا جوان گری در آمریکای لاتین،سیاست ،حکومت وتوسعه.هوارد جی ویاردا/هاروی اف کلاین مترجم علیرضاقربان پور.موسسه فرهنگی ابرارمعاصرایران 1387
22- برای مطالعه بیشتربه منبع زیر بنگرید:
peter h. smith,democracy in latin America:political change in comparative prospective/new
york:oxford university press,2005/p103
23- برای مطالعه ی بیشتر از نقش ارتش در آمریکای لاتین و کلمبیا به منبع زیر بنگرید:
miltary and politics in the andean region by carlos basombrio iglesias april 2006.www inter-american dialogue.andean working paper >
24CLIENTELISM-
25-ORJAN BARTHOLDSON AND OTHERS 'POPULAR PARTICIPATION IN BOLIVIA COLOMBIA AND PERU,STOCKHOLM 2002.SIDA,WWW.SIDA.COM
26-THE POLITICAL ECONOMY OF CIVIL WAR AND CONFLICT TRANSFORMATION.KAREN BALLENTINE AND HEIKO NITZSCHKEWWW.BERGHOF-HANDBOOK.NET
27-WWW.EEAS.EUROPA.EU/COLOMBIA/CSP10-7-13-EN/PDF
28-COLOMBIA AND THE US-THE PARTNERSHIP:BUT WHAT IS THE ENDGAME?MYLES R.R.FRECHETTE.2007<WWW.STRATEGIC STUDIESINSTITUTE.ARMY.MIL>
29-IBID;FRECHETTE.
30- http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900805000007
31-ماهنامه اطلاعات راهبردی.سال 5.اردیبهشت 1386:مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
32- Distetion Policy
33-THE COLOMBIA STRATEGIC DEVELOPMENT INITIATIVE<WWW.US.DEPARTMENT OF STATE.COM
34- COLOMBIA AND THE US-THE PARTNERSHIP:BUT WHAT IS THE ENDGAME?MYLES R.R.FRECHETTE.2007<WWW.STRATEGIC STUDIESINSTITUTE.ARMY.MIL>
35-DEEPENING DEMOCRACY BY RENOVATING POLITICAL PRACTICES:THE STRUGGLE FOR ELECTORAL REFORM IN COLOMBIA;BY MATTHEW SOBERG SHUGART;ERIKA MORENO;LUISE E FAJARO;NOTRE DAME UNIVERSITY PRESS 2005
36-COLOMBIA:CURRENT AND FUTURE POLITICAL ECONOMIC AND SECURITY TRENDS BY STEPHEN J RANDALL.FRSC>WWW.CAFAI.ORG>
37کلمبیا:ساختارسیاسی منعطف با مشکلاتی سخت.هاروی اف کلاین/ونسا جوان گری در آمریکای لاتین،سیاست ،حکومت وتوسعه.هوارد جی ویاردا/هاروی اف کلاین مترجم علیرضاقربان پور.موسسه فرهنگی ابرارمعاصرایران 1387
38-همان،قبلی
39-همان،قبلی.
40-. GERALDO L.MUNK(2007)REGIMES AND DEMOCRACY IN LATIN AMERICA:THEORIES AND METHODS;OXFORD UNIVERSITY PRESS
41-COLOMBIA:AN AMBIGUOUS FOREIGN POLICY.ARLEN B .TICKNER;UNIVERSIDAD DE LOS ANDES;BOGOTA;COLOBMIA 2001.
--
منتشر شده در روزنامه دنیای اقتصاد
نظر شما