به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از ایبنا، چهارمین شماره مجله «گواهL با طرح جلد «میهن زیر چکمه اشغالگران» در مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسید. مجله گواه با انتشار اسناد و خاطرات منتشرنشده، مسائل جدید پیرامون تاریخ انقلاب اسلامی را بررسی می‌کند و در پی آن است تا از شرح وقایع گذشته فراتر رفته و با رویکرد تحلیلی، به روشنگری تاریخی و رفع شبهات مطرح شده در فضای مجازی بپردازد.
میان پرونده‌ها و عناوین گوناگون شماره چهارم این مجله، پرونده «روایت نبرد؛ آن سوی خطوط مقدم» به بیان روایت‌های نادیده از جنگ تحمیلی هشت ساله پرداخته و از زوایای پنهان جنگ پرده برمی‌دارد. اولین عنوان این پرونده، «ماجرای نجات آسمان ایران»، گزیده خاطرات شفاهی حسن روحانی از روزهای جنگ تحمیلی اول است که برای نخستین بار در این مجله به انتشار رسیده است. روحانی در طی دوران هشت سال دفاع مقدس مسئولیت‌هایی نظیر عضویت در شورای عالی دفاع، ریاست ستاد قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا، فرماندهی ستاد کل پدافند هوایی کشور و معاونت جانشین فرماندهی کل قوا را در کارنامه خود دارد.در ادامه بخش‌هایی از این خاطرات را مرور می‌کنیم:
طلایی‌ترین دوران جنگ
به گفته حسن روحانی، با عزل بنی‌صدر، تحول سازنده‌ای برای بخش نظامی ایران رقم خورد: ایجاد هماهنگی بین سران شورای عالی دفاع. پیش از این، بی‌اعتمادی میان اعضای شورا و بنی‌صدر، امتناع او از تجهیز نیروهای سپاه و کنار زدن نیروهای مومن ارتش مانع شکل‌گیری این هماهنگی بود. از سرنگونی بنی‌صدر در خردادماه ۱۳۶۰ تا مهرماه همان سال، تحولات مثبتی بین نیروها رخ می‌دهد؛ تحولاتی که زمینه‌ساز انجام چهار عملیات موفق برای بیرون راندن دشمن از مرزها می‌شود. این عملیات‌ها در طی یک دوران هشت ماهه، یعنی از اوایل مهرماه ۱۳۶۰ تا اواخر اردیبهشت‌ماه ۱۳۶۱ صورت گرفت؛ دورانی که روحانی از آن به عنوان «طلایی‌ترین دوران جنگ هشت ساله» یاد می‌کند. عملیات ثامن‌الائمه (ع) که منجر به شکست حصر آبادان شد، شروع این دوران طلایی بود.
پس از آن با عملیات بستان یا طریق‌القدس که در آذرماه انجام شد، ایران موفق شد تا ارتباط بین نیروهای عراقی را در شمال و جنوب استان خوزستان قطع کند. در فروردین سال بعد و با اجرای عملیات فتح‌المبین، منطقه وسیعی در دشت عباس آزاد شد و غنائم بسیاری به دست آمد، به طوری‌که سپاه توانست در سال‌های اولیه جنگ خود را با این غنیمت‌ها تجهیزکند. در آخر با فرارسیدن خردادماه ۱۳۶۱، ایران با عملیات بیت‌المقدس، موفق شد خرمشهر را آزاد کند. روحانی در بیان اهمیت این عملیات‌ها می‌گوید: «ما چهارتا عملیات بزرگ انجام دادیم که نظیر این عملیات‌ها دیگر نتوانستیم انجام بدهیم. هر یک از این عملیات‌ها را که شما روی آن دست بگذارید، عملیات نمونه‌ای بوده است. البته فتح خرمشهر خیلی عظمتش بالا بود و فتح‌المبین هم خیلی عظیم بود؛ یعنی این‌طوری اگر بخواهیم حساب کنیم، به ترتیب اهمیت سیاسی، شکستن حصر آبادان خیلی برای ما اهمیت داشت؛ روحیه دشمن را در همان مهرماه خیلی خرد کرد.»
فتح خرمشهر: پایان جنگ؟
پس از آزادسازی خرمشهر و بیرون راندن نیروهای عراقی از نقاط مهم و استراتژیک ایران، جلسه‌ای میان نمایندگانی از سه کمیسیون دفاع، بودجه و خارجه تشکیل شد تا درباره سرنوشت جنگ به مشورت بپردازند. به نقل از روحانی، در آن جلسه ۲۶ نفر حضور داشتند که از این تعداد، تنها ۳ نفر (روحانی، طیب، منتجب‌نیا) موافق خاتمه جنگ بودند. روحانی معتقد بود پیش‌روی به خاک دشمن و ادامه دادن جنگ در عراق دشوارتر از جنگیدن در خاک ایران است: «این‌جا مقاومت دشمن خیلی شدیدتر می‌شود چون از سرزمین خودش دارد دفاع می‌کند و عراقی‌ها در خاک عراق بهتر می‌جنگند.» توجیه افکار عمومی، نامشخص بودن زمان پایان جنگ و وجود تعصب در دنیای عرب از دلایل او برای پایان دادن به جنگ بود. جلسه با اکثریت آرا به ادامه جنگ، پایان یافت.
پیش‌تر در جلسه‌ای که با حضور آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، محسن رضایی و علی صیاد شیرازی نزد امام خمینی برگزار شده بود، این موضوع مورد بحث قرار گرفته بود. در ابتدا امام خمینی موافق پایان جنگ بودند، اما با ارائه نظر فرماندهان نظامی مبنی بر امکان دفاع کارآمدتر از کشور با نیرو و امکانات کمتر در مجاورت اروندرود، موافقت خود را با ادامه جنگ ابراز کردند. فرماندهان معتقد بودند که امکان حمله مجدد صدام به ایران وجود دارد و با پیش‌روی در خاک عراق و رسیدن به اروندرود، دفاع آسان‌تر خواهد شد. در این صورت، با یک لشکر هم می‌توان جلوی دشمن ایستاد درحالی‌که با ماندن در مرزها، با هفت یا هشت لشکر مجبور به دفاع خواهیم شد. روحانی درباره این تصمیم می‌گوید: «خیلی مشکل است که الان قضاوت ما این باشد که کار ما [در آن مقطع] اشتباه بوده یا درست بوده است. این خیلی قضاوت پیچیده و سختی است. خود من هم این قضاوت را الان نمی‌توانم انجام بدهم. هم امام با یک استدلال و با یک دلیلی قانع شده‌اند هم خواست مردم بوده است. اما خب اگر بحث نظر باشد، من همچنان همان نظر را باز هم در ذهن خود دارم.»
فرماندهی ستاد کل پدافند هوایی
حسن روحانی در سال ۱۳۶۴ به پیشنهاد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و آیت‌الله خامنه‌ای به فرماندهی ستاد کل پدافند هوایی کشور منصوب شد. در این دوره ناگزیر به گرفتن تصمیم‌های دشواری شد. یکی از تصمیم‌ها خاموش کردن سامانه موشکیِ هاوک (هاگ) تهران بود. از آن‌جا که قطعات این سامانه محدود بود، مجبور به خاموش کردن سامانه هاوک در تهران شد تا این سیستم بتواند در خارک فعال بماند. او در این باره اظهار داشته است: «من پدافند هاگ تهران را معمولا دو ماه سه ماه می‌خواباندم؛ همیشه مسائل جبهه و مسائل منطقه همه را می‌سنجیدم و با این محاسبات می‌گفتم مثلا هاگ تهران روشن شود که روشن می‌شد و مثلا بیست روز یک ماه کار می‌کرد. البته حالا محاسبه درست بود یا کمک خدا بود که هیچ وقت زمانی که هاگ تهران خوابیده بود دچار مشکل نشدیم.»
تصمیم مهم دیگری که در این دوران اتخاذ شد، «استند» کردن قطعات هواپیماها بود. براساس اطلاعاتی که در کتاب هواپیما ذکر شده بود، قطعات باید پس از گذراندن ساعت پرواز مقرری تعویض می‌شدند. روحانی با تمدید این قطعات، شمار هواپیماهای فعال را افزایش داد. او درباره چگونگی تمدید قطعات بیان کرد: «در این ۵۰۰ ساعتی که می‌گویند، شما قطعه را دربیاوردید و چک کنید. اگر سالم است دومرتبه استفاده بشود، منتها این بار نه ۵۰۰ ساعت، ۱۰۰ ساعت استفاده کنید و بعد بیاورید و دومرتبه چک کنید.»
آب‌وهوای شرجی بوشهر برای هواپیماها مناسب نیست
جابه‌جایی چند فرونده از جنگنده‌های اف -۱۴ از شیراز و اصفهان به بوشهر، از دیگر تصمیماتی بود که سروصدای زیادی به پا کرد. عده‌ای از خلبانان و متخصصین اف -۱۴ با این امر مخالف و بر این عقیده بودند که آب و هوای شرجی بوشهر برای هواپیماها مناسب نیست اما درنهایت روحانی با بیان این موضوع که این هواپیمای نیروی دریایی آمریکا است و مخصوص آب ساخته شده چند فروند از این جنگنده‌ها را به بوشهر منتقل کرد.
روحانی از تصمیم‌گیری‌ها در این ستاد می‌گوید: «کمک اصلی در این ستاد را شهید بابایی و شهید ستاری برعهده داشتند؛ یعنی این‌ها خیلی کمک کردند. البته ما نشستیم و روی خیلی از این‌ها تصمیماتی اتخاذ کردیم و شاید اگر من نبودم، نمی شد آن تصمیمات را اتخاذ کرد؛ یعنی کسی می‌بایست با یک اختیار تامی و با یک دل و جرئتی یک سری کارها را انجام بدهد که کسی دیگر [به غیر از من] نمی‌توانست انجام بدهد.»
۲۵۹
نظر شما