به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، عشق حالتی قلبی و درونی است که گاه بدون اراده انسان پدید میآید؛ ازاینرو ایجاد ناگهانی احساس محبت یا دلبستگی، بهخودیخود مورد نکوهش قرار نمیگیرد. آنچه محل ارزیابی اخلاقی و دینی است، نوع عشق و پیامدهای عملی آن در زندگی فردی و اجتماعی انسان است.
قلب انسان و انتخاب معشوق
در این تحلیل آمده است: انسان موجودی کمالگراست و قلب او شریفترین بخش وجودش به شمار میآید؛ جایی که علایق، وابستگیها و دلبستگیها در آن شکل میگیرد. کارکرد حقیقی قلب، پذیرش کاملترین معشوق است و اگر انسان دل خود را به امور ناقص و ناپایدار بسپارد، از جایگاه حقیقی قلب غفلت کرده است.
مراتب وجودی و انواع عشق
بر اساس این دیدگاه، وجود انسان دارای مراتب گوناگونی از جمله جمادی، نباتی، حیوانی و عقلانی است. هر یک از این مراتب میتواند منشأ نوعی گرایش و محبت باشد. عشقی که از مراتب نازل وجودی مانند هوس و امیال نفسانی سرچشمه میگیرد، انسان را در همان سطح متوقف میکند؛ اما عشقی که با هدایت عقل و آگاهی شکل میگیرد، زمینهساز رشد و کمال انسانی خواهد بود. از همینروست که در منابع دینی، برخی از انواع عشق ستایش و برخی دیگر مورد نقد قرار گرفتهاند.
تفکیک احساس از عمل
در ادامه این پاسخ تصریح شده است: گرچه احساس قلبی ممکن است ناخواسته باشد، اما رفتار و اقدام ناشی از آن کاملاً ارادی است. اگر محبت کسی بهطور ناگهانی در دل انسان ایجاد شود، این امر قابل سرزنش نیست؛ بلکه آنچه اهمیت دارد، نحوه برخورد با این احساس و میزان تقویت یا مهار آن بر اساس عقل و شرع است.
پیامدهای عشق نادرست
این مرکز با اشاره به آثار عشق بیان کرده است: عشق همواره با انس و پیوند قلبی همراه است و اگر این انس با معشوقی غیرالهی و بدون انتخاب عاقلانه شکل بگیرد، میتواند انسان را از مسیر کمال دور کند. قلب انسان تنها با یاد و محبت معشوق حقیقی، یعنی خداوند متعال، به آرامش میرسد و دلبستگیهای افراطی و مجازی، تعادل درونی انسان را بر هم میزند.
جمعبندی
در جمعبندی این پاسخ آمده است: عشق در نگاه اسلام نیرویی خودجوش اما نیازمند هدایت است. بدبودن عشق زمانی معنا مییابد که عقل و شریعت را کنار بگذارد و موجب غفلت از وظایف فردی، اجتماعی یا حقوق دیگران شود؛ اما اگر عشق در مسیر صحیح هدایت شود، میتواند عاملی برای رشد، تعالی و قرب الهی انسان باشد.
نظر شما