مجید جویا: در آخرین دور گفتگوهای پیش از اجلاس آب‌وهوا درکپنهاگ در ماه دسامبر / آذر، گرو‌ه‌های مذاکره کننده در حالی سعی در آماده کردن پیش‌نویس اجلاس دارند که به نظر نمی‌رسد بتوان تا پیش از پایان سال جاری، معاهده بین‌المللی الزام‌آوری را در این خصوص به تصویب کشورهای عضو رساند.
به گزارش نیچر، نمایندگانی که روزهای دوم تا ششم سپتامبر / اواسط شهریور در بارسلونا، در جلسات مقدماتی این اجلاس حضور داشتند، توانستند به پیشرفت‌هایی در راستای آماده کردن متنی برسند که در نهایت قرار است جایگزین پیمان کیوتو شود که اعتبار آن در سال 2012 / 1391 به پایان می‌رسد. ولی به نظر می‌رسد که دیدگاه‌های متضاد در مورد بحث اصلی کاهش گازهای گلخانه‌ای تمایل چندانی برای نزدیک شدن به هم نداشته باشند.
در آخرین روز این جلسه مقدماتی، لومامبا دی‌آپینگ، سفیر کشور سودان، مجددا در مورد خطرات برنامه‌ریزی برای پذیرفتن آب‌وهوای گرم‌تر به عنوان یک واقعیت غیرقابل‌تغییر به جای انجام اقدام عملی برای جلوگیری از آن سخن گفت.
او گفت که کشورهای صنعتی با امتناع از انجام ارزیابی‌های درست و سخت‌گیرانه در مورد میزان واقعی خطرات انتشار گازهای گلخانه‌ای، در حال سوق دادن فقیرترین و آسیب‌پذیرترین افراد نوع بشر به مصیبتی هستند که هیچ پول و یا فناوری‌ای نمی‌تواند از آن پیشگیری کند. لومامبا که به عنوان رئیس صندلی نمایندگی گروه 77، دیدگاه اکثریت کشورهای در حال توسعه و جهان سومی را بیان می‌کرد (این کشورها اکثریت کشورهای حاضر در اجلاس را تشکیل می‌دهند)، در تمام روزهای اجلاس در بارسلونا بر همین نکات پافشاری کرده بود. ولی این بار صدای او در سالنی پر از صندلی‌های خالی می‌پیچید و معدود خبرنگاران حاضر نیز سوالی برای پرسیدن از او نداشتند.
به رغم انتقادهای مکرر لومامبا و دیگران، اتحادیه اروپایی و ایالات متحده به صراحت اعلام کردند که جای زیادی برای بحث در مورد تعهدات آنها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال 2020 / 1399وجود ندارد. کشورهای در حال توسعه خواهان این هستند که کشورهای پیشرفته با توجه به تعهدات پیشین خود، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را بین 40 تا 45 درصد نسبت به سال 1990 / 1369کاهش دهند، ولی آن‌گونه که به نظر می‌رسد، این کشورها تمایل چندانی برای عمل به تعهدات خود ندارند.
در واقع، سوال کلیدی در کپنهاگ این خواهد بود که آیا کشورهای فقیر خواهان پذیرش کمتر شدن هوشمندانه شکاف‌ها در راستای آماده شدن برای یک جهان گرم‌تر به جای تخصیص منابع اضافی برای کمک‌های مالی هستند و خود را برای این شرایط آماده می‌کنند یا نه.
لومامبا می‌گوید که جواب منفی است. اگر کشورهای صنعتی از افزایش تعهدات خود سرباز بزنند، آنگاه معامله‌ای در کپنهاگ در کار نخواهد بود. او می‌گوید: «خیلی ساده می‌پذیریم که شکست خورده‌ایم».
این عصبانیت و بدگمانی در بین بیشتر نمایندگان کشورهای در حال توسعه دیده می‌شود. بسیاری از آنها در این مذاکرات احساس ترس دارند و با سوء ظن به تجارت کربن، آن را به چشم منبع جدید پول برای کارخانه‌داران غربی می‌بینند.
عصبی‌ترین موقعیت در نخستین روز مذاکرات در بارسلونا، زمان به تعلیق در آمدن یکی از دو مسئله کلیدی گفتگوها بود، آن هم درست یک روز بعد از این‌که کشورهای آفریقایی مذاکره پیرامون هر چیزی غیر از اهداف مربوط به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را برای کشورهای در حال توسعه رد کرده بودند.
اما گروه 77 رویکرد متفاوتی دارد و با این قطعیت صحبت نمی‌کند، هرچند که آقای لومامبا این چنین سخن نمی‌گوید. رئیس هیات مذاکره کننده آفریقای جنوبی، آقای آلفرد ویلز، بسیار مصمم راجع به انتشار گازها سخن می‌گوید، اما اذعان دارد که پول و منابع اضافی می‌تواند مخالفت کشورهای در حال توسعه را کم‌رنگ‌تر کند. او می‌گوید: «این هم بخشی از مذاکرات است».
تمایل به مذاکره
مذاکره‌کننده ارشد کمیسیون اروپایی، آرتور رانگ متزگر گفت که پیشنهاد مشروط اتحادیه اروپایی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا 30 درصد زیر سطح سال 1990 تا سال 2020، که در محدوده مجاز 25 تا 40 درصد قرار می‌گیرد، در پانل بین‌المللی تغییرات آب‌وهوایی (IPCC) ارائه شده، پیشنهادی که در صورت پذیرفته شدن آن احتمالا از گرم شدن هوا به میزان بیشتر از 2 درجه سانتی‌گراد جلوگیری می‌شود.
به فاصله کوتاهی پس از آن، خبرنگاران این خبر را منعکس کردند که گروه 77 کاهش دست کم 40 درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای را غیر قابل مذاکره دانستند. ولی رانگ متزگر موضع خود را در این رابطه تغییر نداد. او به خبرنگاران گفت که اگر گروه 77 تمایل به مذاکره نداشتند، «دلیلی برای حضور آنها در اینجا وجود ندارد».
به گفته جاناتان پرشینگ، رئیس هیات مذاکره‌کننده آمریکایی، تعهدات پیشنهاد شده فعلی توسط کشورهای توسعه یافته امروزی نتیجه مذاکرات سخت و پیچیده ملی است که به آنها ضمانت اجرایی می‌بخشد. اما احتمال این‌که این تعهدات پیشنهادی در یک ماه پیش رو از میزان فعلی، زیاد نیست. او با انتقاد از بسیاری از کشورهای در حال توسعه گفت که این کشورها سعی در سرباز زدن از تعهدات خود برای کاهش رشد بالقوه سهم خود در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند.
هم‌چنین پرشینگ به سختی تلاش کرد تا این دیدگاه شایع را که ایالات متحده به اندازه کافی برای نیل به یک توافق در این زمینه تلاش نمی‌کند و حتی در راه آن سنگ‌اندازی هم می‌کند، تغییر دهد. او به چند سند پیشنهادی کشور متبوع خود در ارتباط با آب‌وهوا اشاره کرد که هنوز در اجلاس راجع به آنها حرفی به میان نیامده است. بر پایه این پیشنهادها میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال 2020 باید به میزان 17 تا 20 درصد کمتر از میزان انتشار آنها در سال 2005 / 1384 باشد. او گفت برای این‌که جهان قادر باشد در مورد ایالات متحده قضاوت کند، باید این نکات را نیز در نظر داشته باشد.
ولی به گفته نماینده ایسلند، این کافی نیست که ما تنها خواستار تعهد کشورهای توسعه یافته مبنی بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال 2020 به میزان 45 میزان انتشار این گازها در سال 1990 باشیم. او به گزارش سال 2007 / 1386 آی‌پی‌سی‌سی اشاره می‌کند که در آن، استدلال شده بود که تاثیرات نامطلوب افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای بر آب‌وهوای کره زمین خیلی بیشتر از آن چیزی خواهد بود که تا کنون برآورد شده است. بر مبنای این گزارش، طوفان‌های شدید، فرسایش خاک و افزایش ناگهانی و شدید در دمای هوا از جمله پیامدهای ادامه این وضع خواهد بود.
آلدن میر، از دانشمندانی که بر روی تغییرات آب‌وهوایی تحقیق می‌کنند، می‌گوید که تعهدات کشورهای توسعه یافته به آن میزان که لازم است، هدفمند نیست. اما با این وجود، این اجلاس نشان دهنده پایه محکمی است که می‌توان آینده را بر روی آن بنا نهاد. او نیز همانند بسیاری دیگر به این اجلاس خوشبین است و عقیده دارد که احتمالا کشورها در این اجلاس به توافقاتی خواهند رسید، حتی اگر مذاکره‌کنندگان نیاز به این داشته باشند که تا سال آینده به بحث بر روی جزئیات و تکمیل آنها ادامه دهند. او می‌گوید: «شاید ما نتوانیم به آن چیزی که از اجلاس کپنهاگ می‌خواهیم برسیم. ولی آیا ما می‌توانیم به آنچه که نیاز داریم، دست بیابیم؟ من بر این باورم که ما می‌توانیم».
نظر شما