پژوهشگران ادعا می‌کنند که رنگ پر در پرندگان می‌تواند نشانه‌ای از نوع استراتژی دفاعی سیستم ایمنی بدن آنها در مقابل عوامل بیماری‌زا باشد.
ارتباط رنگدانه‌های پرها با سلامتی پرندگان پیش از این نیز معلوم شده بود. به عنوان مثال، کاروتنوئید که عامل ایجاد رنگ آبی در پاهای غاز شمالی اروپا است، یک آنتی‌اکسیدان است که در غذای این غاز یافت می‌شود؛ در نتیجه هنگامی‌که یکی از این غازها مریض می‌شود یا غذای کافی دریافت نمی‌کند، رنگ آبی پاهایش از حالت طبیعی کمتر خواهد بود.
ولی به‌تازگی پژوهشگران فرانسوی نشان داده‌اند که جغد قهوه‌ای ماده (با نام علمی استریکس-آلوکو) که پرهای تزئینی تیره‌تری دارد، نسبت به جغدهای روشن‌تر، سیستم دفاعی قوی‌تری دارد و پاسخ قوی‌تری نیز به عوامل بیماری‌زا از خود نشان می‌دهد. ولی این پاسخ قوی‌تر هزینه‌های خود را نیز دارد: ماده‌های تیره‌تر در طول مدت آزمایش‌ها در مقایسه با پرندگان روشن‌تر، وزن بیشتری را از دست دادند.
این کشف نشان می‌دهد که ماده‌های تیره‌تر نه تنها با رنگ خود نشان می‌دهند که بدن سالم‌تری دارند، بلکه استراتژی دفاعی خود را نیز به معرض تماشا می‌گذارند. نتیجه این کشف به تازگی در ژورنال اکولوژی جانوری به چاپ رسیده است.
جولین گاسپارینی از آزمایشگاه اکولوژی و تکامل در دانشگاه پیر و ماری کوری پاریس، مسئول این گروه پژوهشی است. وی در مورد رنگ این پرندگان می‌گوید: «به نظر ما این رنگ‌ها در انتخاب جفت این پرندگان تاثیرگذار است.»
گاسپارینی پیش‌بینی می‌کند که اگر در محیط زندگی این پرندگان احتمال ابتلای به بیماری بالا باشد، احتمال انتخاب ماده‌های تیره‌تر از سوی نرها بیشتر خواهد بود؛ زیرا ژن‌های قوی‌تر و ایمن‌تر آنها به رغم صرف انرژی بیشتر، شانس موفقیت زاد و ولد را افزایش می‌دهد. ولی در عوض، در محیط با احتمال کمتر بیماری، نرها به سمت ماده‌های روشن‌تر کشش پیدا می‌کنند.
میراث رنگارنگ
کاروتنوئید تنها درصد کوچکی از رنگ را تشکیل می‌دهد. از ملانین که یکی دیگر از رنگدانه‌ها است و معمولا در رنگ‌های استتار دیده می‌شود، خیلی بیشتر استفاده می‌شود؛ ولی شواهد اندکی وجود دارد که ملانین را با سلامتی یک جانور مرتبط کند. گستره وسیعی از جانوران، از شاهین دم‌قرمز جامائیکا (با نام علمیButeo Jamaicensis ) گرفته تا پهن‌ماهی (با نام علمی Xiphophorus Maculatus)، رنگ‌های خود را از ملانین گرفته‌اند، بدون این‌که هیچ دلیل خاصی برای آن داشته باشند. این مساله، پژوهشگران را با این پرسش مواجه ساخت که رنگدانه‌ها در این جانوران به چه کار می‌آیند.
گاسپارینی و همکارانش تصمیم گرفتند که نقش ملانین را در جغدهای قهوه‌ای وحشی بررسی کنند. اعضای گروه پرهای 102 جغد قهوه‌ای را که روی تخم نشسته بودند، جمع‌آوری کردند، از آنها عکسبرداری دیجیتال کردند و با استفاده از نرم‌افزاری خاص، رنگ آنها را تحلیل کردند. آنها آزمایش را روی 258 جوجه که بعدا از تخم‌های این جغدها سر برآوردند، تکرار کردند و دریافتند که رنگ پرها، وراثتی هستند.
پژوهشگران سپس نیمی از جغدهای بالغ را با ترکیبی از آنتی‌ژن‌های بیماری‌هایی مانند کزاز و دیفتری واکسینه کردند. بین 6 تا 38 روز بعد، پرندگان را دوباره گرفتند و وزن کردند، و با آزمایش نمونه‌های خون آنها، میزان قدرت سیستم ایمنی بدنشان را سنجیدند.
گروه دریافت که میزان سرخی در پر جغدهای ماده با میزان آنتی‌بادی‌ای که برای مقابله با واکسن‌ها آزاد شده، نسبت مستقیم دارد. جغدهای داری پر سرخ‌تر و تیره‌تر در مقایسه با جغدهای روشن‌تر، آنتی‌بادی را برای زمان طولانی‌تری در خونشان نگه می‌داشتند.
توانمندی‌های تبلیغاتی
این که آیا ارتباط ملانین با استراتژی دفاعی و ایمنی تمام پرندگان به همین ترتیب باشد، هنوز مشخص نیست؛ ولی پژوهشگران اعتقاد دارند که رنگ می‌تواند حضور و وجود خصیصه‌های متابولیک را آشکار سازد، چیزی که روش دیگری برای آشکار شدن آن وجود ندارد.
کوین مک‌گراو از دانشگاه ایالتی آریزونا که بر روی رنگ در پرندگان تحقیق می‌کند، می‌گوید: «ترکیب استفاده از بیوشیمی، ایمنی‌شناسی، بوم‌شناسی رفتاری و ژنتیک در این پژوهش بر روی رنگ پرندگان بی‌نظیر است. این وسوسه‌انگیز است که فکر کنیم ژن‌هایی که با تهیه و تولید رنگدانه‌های ملانین در ارتباطند، ارتباط نزدیکی نیز با سیستم ایمنی برای مقابله با حملات انگلی و عفونی داشته باشند.»
ولی برای این که این مساله مشخص شود، باید ساختار ژنی جغدهای تیره و جغدهای روشن‌تر با هم مقایسه شود. جفری هیل، زیست‌شناس دانشگاه آوبورن در آلاباما، پیشنهادی برای ادامه تحقیقات در این زمینه دارد: «کار بزرگی خواهد بود اگر ما از مساله توارث به تبیین زنجیره ژنی بپردازیم و تفاوت‌های ژنتیک بین پایه‌های رنگی را مشخص کنیم».
نیچر، 29 ژانویه - مترجم: مجید جویا
نظر شما