عید نوروز در تمدن هزاران ساله مردم منطقه ریشه دارد و آیین ها و سنن غنی نوروز یکی از مهم ترین اشتراکات فرهنگی و تاریخی ایران و جمهوری آذربایجان هستند. در واقع در هر دو کشور نوروز یک عید باستانی بشمار می رود ،یک سنت مشترک است و فرهنگ این دو سرزمین بدون نوروز ،کامل نیست.
در دوران شوروی تلاش زیادی شد تا سنت نوروزی از جامعه حذف گردد و مناسبت های الحادی بر مردم آذربایجان تحمیل شود،اما با فروپاشی شوروی ،جمهوری آذربایجان موفق شد مجددا فرهنگ نوروزی را احیا کند.
اگر چه نوروز کلمه ای فارسی و به معنای روز جدید است ، اما به علت قرابت ها و اشتراکات تاریخی، این کلمه با فرهنگ و ادبیات جمهوری آذربایجان عجین شده است. مردم آذربایجان این عید را عید ارزش های انسانی می دانند ، به یاری نیازمندان و فقرا می شتابند و همان گونه که در عید قربان و ماه مبارک رمضان، احسان می دهند،در نوروز نیز به همین شکل عمل می کنند. در هر دو کشور توصیه عید نوروز تجدید دیدارها،تکریم بزرگترها،یاد از گذشتگان، احوالپرسی از نزدیکان و دادن عیدی به جوانان است و این رسوم، عامل وحدت و دوستی ملی می باشد.
آیین های نوروزی در جمهوری آذربایجان چهارشنبه سوری ها، جشن های مردمی، آیین های نمایشی سنتی، آیین های بازی و غذا و شیرینی جات نوروزی را شامل می شود.
برگزاری چهار چارشنبه سوری قبل از نوروز در جمهوری آذربایجان ، در واقع برای آماده شدن و استقبال از نوروز می باشد، این چهارشنبه سوری ها هر کدام بیانگر یکی از چهار عنصر آفرینش طبیعت یعنی آب،آتش،خاک و باد می باشند.
در ان کشور شیرینی هایی مانند شکر بورا،باقلاوا،بالی بادی و شکر چورک که در ایام نوروز پخته می شوند، هر کدام روی خود نقش هایی دارند که به نمادهای آفرینش و جهان هستی مربوط می شوند.
در طول تاریخ محققان عدد هفت را عددی مقدس خوانده اند، در فرهنگ ایرانی نیز این موضوع وجود دارد که در نوروز، هفت شی که با سین شروع می شوند، در سفره گذارده شود، مانند سکه، سرکه، سمنو و...در سفره نوروزی، حتماً باید ماهی هم باشد، فلسفه ضرورت وجود ماهی از دید آذری ها ،این است که در بین تمام جانداران، ماهیان زود تر از بقیه آمدن نوروز را حس می کنند.
نوروز عید صله رحم است و مردم سرزمین های نوروزی از جمله ایران و آذربایجان در این عید، به دیدار بزرگترها و اقوام و دوستان نزدیک رفته و با زدودن کدورت ها، الفت و صمیمیت را میان خود تقویت می کنند.
نوروز در جمهوری آذربایجان علاوه بر یک عید بزرگ باستانی ، یک تقویم نیز می باشد ، تقویم نوروزی تقویم دقیقی است که در طول تاریخ تکمیل شده و آمدن بهار و بیداری و احیای زندگی طبیعت تنها با تقویم نوروزی منطبق می باشد. نوروز با مسایل دقیق ریاضی از جمله برابری روز و شب نیز آمیخته شده و ملت های صاحب نوروز، نه تنها به این هماهنگی نجومی توجه داشته اند بلکه با آیین های غنی نوروزی تلاش کرده اند این برابری را به داخل جامعه و مردم نیز بیاورند.
در مجموع مردم هردو کشور معتقدند که نوروز نه تنها نماد یک تمدن بزرگ بلکه یک عید بین المللی است .در واقع نوروز و فرهنگ غنی آن دیگر تنها عید ایران ، جمهوری آذربایجان و ملل شرقی نیست، بلکه همچون پنجره ای فرهنگ منطقه را برای جهانیان به نمایش گذاشته و تمدن نوروزی، جهانی شده است. توجه سازمان ملل به نوروز نیز از همین حقیقت ناشی می شود، از این رو مردم ایران و جمهوری آذربایجان در طول تاریخ، رسوم نوروزی را حفظ و با غنای بیشتر آن را به نسل های آینده منتقل کرده اند.
نظر شما