اگرچه بسیاری از پژوهشگران از ابداعات و تاملات حکیم خیام نیشابوری چون تقویم جلالی و معادلات ریاضی بارها یاد کرده‌اند و حتی جنبه شاعری او را در مراتب پایین‌تر علمی دانسته‌اند اما رسانه‌های غربی با بهره‌بری از ترجمه‌های فیتزجرالد کلیشه ذهنی منحصربه‌فردی از «شاعری» خیام به جهانیان ارائه کرده‌اند که شکستن این تصور ذهنی به‌غایت مشکل است. اساساً برجسته‌سازی از جمله ترفندهای رسانه‌ها به منظور تحقق خواست‌های خویش است که هر رسانه با توجه به اهداف و برنامه‌های خود از آن بهره می‌برد. در این مورد خاص اجماع رسانه‌ها حداقل در جهان غرب به وضوح روشن است که خیام به عنوان شاعری عشرت‌طلب، لاابالی و میخواره معرفی شود. حتی اگر دانشمندان و محققان و مورخان نگاه دیگری داشته باشد و او را «حکیم» دانسته و بر ذهن خلاق و فکر متعالی او در علم و فلسفه تأکید کنند.
از طرفی معرفی حکیم خیام به‌عنوان ریاضیدان، منجم و فیلسوف و متکلم اسلامی چندان به نفع رسانه‌های دیروز و امروز غرب نبوده و نیست، به همین سبب به‌طور مثال در خصوص وجه ریاضی او از پاسکال نام می‌برند. مدیریت رسانه در غرب چنان قوی و مؤثر است که حتی ایرانیان و برخی محققان هم‌کیش و هم‌وطن خیام نیز آن کلیشه نارسا را پذیرفته‌اند و در چنین موقعیتی سلسله نشست‌های علمی-فرهنگی هزاره خیام می‌تواند با استفاده از نظرات نخبگان در همه رشته‌های علمی، فلسفی، فرهنگی و ادبی و با بهره‌بری از همه منابع و متون و آثار مستند به ارائه تصویری روشن از حکیم عمر خیام نیشابوری تا حد امکان کمک کند.
پس از هزار سال هنوز ابعاد شخصیت فیلم حکیم عمرخیام نیشابوری ناشناخته است. بی‌تردید نقش فیتزجرالد در معرفی، شناسایی و شناساندن حکیم عمر خیام نیشابوری به جهانیان انکارناپذیر و شایسته تقدیر است. اما نباید از این نکته مهم چشم شست که این شاعر انگلیسی مثل اغلب محققان و ادیبان خواست‌ها، علائق و آرزوهای خود را در یک شخصیت جستجو کرده، به همین اعتبار دیگر ابعاد وجودی حکیم عمرخیام را در زمینه‌های ریاضیات، نجوم، حکمت و الهیات نادیده گرفته است.
کد خبر 788548
نظر شما