۱. آیا آزادی بیان مطلق است؟ خیر.
مطلق بودن آزادی بیان یک اسطوره جذاب روشنفکری است. آنچه بنیان های یک نظم اجتماعی را می سازد نمی تواند آزادانه مورد توهین و بی احترامی قرار گیرد. مثلا ایدئولوژیها و افکار خشونت گستر و ستیزه جو مانند فاشیسم، داعش و تجزیه طلبی نمیتوانند از حق آزادی بیان بهره مند باشند. البته حدود این محدودیتها بر آزادی بیان و نحوه اعمال آنها در هر جامعه ای ممکن است متفاوت باشد.
۲. آیا توهین به فردوسی و شاهنامه از مقوله آزادی بیان است؟ بله.
شاهنامه فردوسی متن تاریخی بسیار مهمی در هویت ما ایرانیان است. فردوسی نیز شخصیتی بسیار محترم در فرهنگ ماست. اما شوخی با فردوسی و شاهنامه و حتی توهین به آنها نباید جرم انگاری شود. درواقع شاهنامه به رغم اینکه متن ادبی و حکمی فوق العاده مهمی است، در موقعیتی نیست که بتوان باور به آن را از بنیادهای نظم اجتماعی تلقی کرد. توهین به حکیمی "خردآموز و مهرآمیز و دادآیین" که ده قرن تداوم فرهنگ و هویت ملی ما مدیون اوست ازسوی یک دلقک سایبری البته بیشتر تف سربالاست. ولی ورود حقوقی اساسا بی مورد است و فردوسی هم نیازی بدان ندارد.
۳. آیا باید نسبت به توهین به شاهنامه و فردوسی بی تفاوت بود و هرگونه اعتراض و واکنش را نقض آزادی بیان فرد فحاش خواند؟ خیر.
جامعه باید خودش پاسدار ارزش ها و سنت های خود باشد و توهین و فحاشی به شخصیت های بزرگی چون فردوسی و خیام را تبدیل به تابو کند، و درمقابل فحاش قدعلم کند تا یا وادار به عذرخواهی شود و یا تحت فشار اجتماعی و عرفی قرار بگیرد و برای دیگران درس عبرت شود. این کار نه تنها مغایر با اصول آزادی بیان نیست که اتفاقا زمینه ساز آن است. وقتی افراد بدانند توهین آنها به شخصیتهای مورد احترام یک ملت هزینه اجتماعی دارد، اگر عاقل باشند مسیر شوخی و طنز سالم و فاخر را برمیگزینند، حتی با فردوسی و شاهنامه.
منبع: کانال نویسنده، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی
۲۱۶۲۱۶
نظر شما