به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیات ۴۷ تا ۵۵ سوره حج از مقاطع مهم این سورهاند که در آنها هم هشدارهای الهی نسبت به دشمنان حق بیان میشود و هم امید به مؤمنانی داده میشود که فشار دشمن و تأخیر در تحقق وعدهها را دغدغه خود کردهاند.
بنابر روایت فارس، این آیات با بهرهگیری از مفاهیم عمیق، مخاطب را با سه محور اصلی روبهرو میکنند، نگاه حقیقی به زمان از منظر خداوند، شیوه دشمنی مخالفان پیامبر، و سرنوشت قطعی و دردناک آنان. لحن هشداردهنده، در کنار استدلالهای محکم، فضای این بخش از سوره را به صحنهای تبدیل کرده که در آن هم ماهیت دشمن آشکار میشود و هم آیندهاش.
تأخیر وعده الهی، نشانه ضعف نیست
آیه ۴۷ با پاسخی محکم آغاز میشود، به این صورت که درخواست شتاب در عذاب از سوی دشمنان، نشانه جهل و غرور آنان است. خداوند در این آیه تأکید میکند که وعده الهی تخلفناپذیر است و تأخیر ظاهری در آن، بهمعنای کوتاهی یا ضعف نیست، زیرا یک روز در نزد پروردگار همانند هزار سال از سالهای آدمیان است.
دشمنان پیامبر تصور میکردند اگر عذابی نمیآید، پس یا پیامبر حق نیست یا خداوند وعدهای داده که اجرا نمیشود. اما آیه نشان میدهد که دشمنشناسی، بدون درک زمان الهی ناقص است؛ زیرا یکی از حربههای دشمن ایجاد تردید در میان مؤمنان درباره وعدههای دیرهنگام الهی است.
ثبت دقیق اعمال دشمن
در آیه ۴۸ سخن از گذشتن فرصت به شهرهای پیشین و اقوامی است که پیامبران را تکذیب کردند. این آیه بر دو نکته مهم تأکید دارد، نخست اینکه سنت الهی بر فرصتدادن به انسانهاست؛ و دوم اینکه پس از پایان فرصت، هیچ گریزگاهی از عذاب الهی باقی نمیماند.
دشمنی آنان با پیامبران، بزرگترین خطایی بود که مرتکب شدند و همین، سرنوشت آنان را رقم زد. این آیه با یادآوری تاریخ، مشخص میکند که دشمنان امروز همان مسیر دشمنان دیروز را میروند و از همین رو پایانشان نیز تغییر نمیکند.
رخداد بزرگ قیامت و نابودی جباران
آیه ۴۹ و ۵۰ با بیانی دوگانه، هم پیامبر را مأمور ابلاغ رحمت خداوند میدانند و هم هشداردهنده عذاب. این دوگانهگویی برای دشمنشناسی راهگشاست؛ زیرا دشمن همیشه با دو واکنش روبهروست، یا هدایتپذیر و بازگشتکننده است یا متکبر و جبار.
آیه ۵۱ سپس گروه دوم را بهصراحت معرفی میکند، کسانی که میکوشند آیات الهی را باطل کنند. اینان همان چهرههای اصلی دشمناند؛ کسانی که مخالفتشان از سر نادانی نیست، بلکه تلاشی سازمانیافته برای خاموشکردن نور حق است. پایان آنان در آیه، زیان بزرگ و نابودی توصیف میشود؛ نابودیای که از جنس شکستهای دنیوی نیست، بلکه سقوطی ابدی است.
تکذیب لجوجانه و عاقبت دردناک
آیه ۵۲ پرده از سنتی الهی برمیدارد، هیچ پیامبری نبود مگر اینکه شیطان در مسیر رسالت او دخالت میکرد و میکوشید پیام را مشوش کند. این آیه تصویر روشنی از ماهیت دشمنان ارائه میدهد، دشمنی آنان تنها در سطح انسانی خلاصه نمیشود، بلکه پشتوانهای شیطانی دارد.
شیطان تلاش میکند پیام را تحریف کند، شبهه بیفکند یا جریان باطل را تقویت کند. اما سنت الهی نیز روشن است، خداوند حقیقت را تثبیت میکند و باطل را از میان میبرد. بنابراین، هر تلاش دشمن حتب اگر پر سر و صدا باشدمحکوم به شکست است.
دشمنی از سر بیماری دل
در آیه ۵۳ سخن از کسانی است که دلهای بیمار دارند؛ کسانی که در برابر حق، نه بیاطلاع بلکه معاند و مغرضاند.
این آیه میفهماند که دشمن همیشه از بیرون نمیآید، گاهی از درون جامعه، کسانی با دلهای منحرف زمینه نفوذ دشمن را فراهم میکنند. آنان با هر شبهه شیطانی بیشتر به کژی میگرایند و بدین ترتیب، دشمنیشان ساختاریتر و پیچیدهتر میشود. این آیه لایه دوم دشمنشناسی را باز میکند، خطر کسانی که چهره حقبهجانب دارند و جامعه را از درون متزلزل میکنند.
هدایت متقین و بیسرانجامی دشمنان
آیه ۵۴ یادآور میشود که مؤمنان با شنیدن آیات الهی، آنها را حق میشمارند و این باور سبب ثبات قدم آنان میشود. تقابل میان مؤمنان استوار و دشمنان مغرور در این آیه برجسته است. در حقیقت، این آیه به مؤمنان میگوید که تردیدهای دشمنان و شبههافکنی آنان نهتنها آسیبی به حق نمیرساند، بلکه ایمان مؤمنان را ریشهدارتر میکند.
غفلت دشمنان و سقوط ناگهانی
آیه ۵۵ پایانبخش این مجموعه است و تصویری تکاندهنده از عاقبت دشمن ارائه میدهد. در این آیه دشمنان تا لحظه وقوع عذاب همچنان در تردید و ستیز باقی میمانند و هیچ نشانهای آنان را بیدار نمیکند.
غفلت و غرور چشمانشان را میبندد تا زمانی که ناگهان گرفتار حقیقتی میشوند که ایمان در آن لحظه سودی ندارد. این آیه نتیجه نهایی دشمنشناسی را آشکار میکند: سقوط ناگهانی کسانی که به جای تسلیم در برابر حق، تا آخرین لحظه بر خصومت و تکذیب پای میفشارند.
تلاوت این آیات را که در صفحه ۳۳۸ قرآن کریم واقع است، ببینید و بشنوید.
نظر شما