محبوبه عمیدی: در میان تازه‌ترین نتایج حاصل از برنامه بین‌المللی «سرشماری و مطالعه حیات دریایی»، نمونه‌های بی‌نظیری از میکروارگانیسم‌های آبزی که تماشای آنها با چشم غیرمسلح مقدور نیست نیز به چشم می‌خورند. از آن‌جا که CoML تنها بخشی از این برنامه گسترده مطالعاتی است، باید انتظار شناسایی گونه‌های میکروبی بیشتری را نیز داشته باشیم. هفت مورد از شگفت‌انگیزترین این موجودات میکروسکوپی را به انتخاب نیوساینتیست ببینید.
آکاتارین 
این جاندار تک‌سلولی توسط پوسته‌ای شفاف و شکننده از جنس سولفات‌استرونتیوم احاطه شده است. آکاتارین را تقریبا در تمامی اقیانوس‌های جهان و انواع بالغ آن را در عمق 300متری آب می‌توان پیدا می‌کرد. در طول تولیدمثل، بخشی از دیواره سلول به داخل پروتوپلاسم جمع‌شده و ساختاری کیست‌مانند را شکل می‌دهد. این کیست‌ها از سلول مادر جدا شده و مانند دانه‌های میکروسکوپی برف به بستر اقیانوس سقوط می‌کنند. نمونه‌هایی از این کیست‌ها در عمق دوهزار متری نیز یافته شده‌اند.
آکاتارین درون این پوسته شناور بارها تقسیم می‌شود، زمانی که پوسته در نهایت از هم پاشید، سلول‌های دختر رها شده در آب از فیتوپلانگتون‌های مرده تغذیه خواهند کرد. کیست‌ها در تمامی فصول سال یافت می‌شوند اما در بهار سرعت تولید آنها بالاتر است، احتمالا به این دلیل که بهار فصل فراوانی فیتوپلانکتون‌های مرده است.
Bacteriastrum
این فیتوپلانگتون برای انجام عمل فتوسنتز به نور نیاز دارد و به همین دلیل روی سطح اقیانوس زندگی می‌کند. در تصویر می‌توانید انشعاب‌های تار عنکبوتی منتشر شده از مرکز این فیتوپلانگتون را که در پوسته‌ای سیلیکونی محصور‌شده تماشا کنید. شاید کمی عجیب باشد، اما اینجا از رنگ سبز آشنای کلروپلاست درختان خبری نیست و ماده فتوسنتزی که در مرکز می‌بینید قهوه‌ای-زرد است. این تک‌سلولی با فیتوپلانگتون‌های اطرافش در ارتباط است و در واقع جزیی از میلیون‌ها پلانگتونی به شمار می‌رود که یک توده پلانگتونی را تشکیل می‌دهند.
Karenia brevis
شاید ظاهر ساده این تک‌سلولی نشان ندهد، اما توده این جلبک که جزیی از دیانوفلاژله‌ها با خاصیت نورزایی زیستی است، «کشند قرمز» را به تناوب در فاصله میان مرداد تا اردیبهشت‌ماه سال بعد در خلیج مکزیک ایجاد می‌کند و باعث مرگ هزاران ماهی می‌شود. آب خلیج در این دوره به دلیل تراکم بالای این جلبک اندکی قرمز به نظر می‌رسد. راز مرگبار این جلبک‌ها نوروتوکسینی است که پس از آزاد شدن در آب باعث فلج شدن ماهی‌ها و از کار افتادن سیستم تنفسی آنها می‌شود. این جلبک می‌تواند به کمک تاژک انتهایی حرکت کند و گاهی قابلیت فتوسنتز داشته باشد.
فورامینیفرا
این پلانگتون‌ها که در بخشی از اقیانوس اطلس شمالی شناسایی شده‌اند، حباب‌هایی از جنس کربنات‌کلسیم یا سیلیکات می‌سازند تا از ساختار ژله‌مانند تک‌سلولی آنها به خوبی محافظت کند.
این تک‌سلولی ساکن عمیق‌ترین بخش‌های اقیانوس است و به همین دلیل بقایای فورامینیفرا‌های بسیاری را می‌توان در کف اقیانوس پیدا کرد. مجموعه سنگواره‌های ایجاد شده از پوسته کربناتی این پلانگتون‌ها یکی از غنی‌ترین مجموعه‌های کشف‌شده توسط دیرین‌شناسان است که قدمت آن به اواسط دوره ژوراسیک برمی‌گردد.
این سنگواره‌‌ها مخصوصا برای تخمین قدمت سنگ‌های اطراف و آشنایی با شرایط آب‌و‌هوایی دوره‌های گوناگون زمین‌شناسی باارزش هستند، چرا که ترکیب حباب‌ها نوع ترکیبات فراوان در هر بازه زمانی را به خوبی نشان می‌دهد. علاوه بر این الگوهای جغرافیایی این سنگواره‌‌ها می‌تواند مسیر جریان‌های اقیانوسی را در بازه‌ای 100میلیون ساله آشکار کند.
تشکچه میکروبی
تشکچه میکروبی که گمان می‌رود زمانی سراسر سطح کره زمین را پوشانده باشد، امروزه تنها به مناطقی با شرایط خاص محیطی منحصر شده که در آنها امکان رقابت زیستی برای سایر گونه‌ها وجود نداشته است: باتلاق‌‌های آب شور، صحراهای خشک، چشمه‌های آب گرم و قطب جنوب.
این تشکچه‌ها که از همزیستی میکروارگانیسم‌های گوناگونی تشکیل شده‌اند، در واقع یک زیست‌بوم اختصاصی بسیار‌کوچک هستند که در آنها باکتری‌های فتوسنتتیک با باکتری‌های شیمیوتروف و انواع دیگری که از محصولات جانبی فرایندها تغذیه می‌کنند، به سازگاری رسیده‌اند. این اجتماع میکروبی بسته به عمق قرار‌گرفتن ارگانیسم‌ها در تشکچه می‌تواند هوازی یا غیر‌هوازی باشد.
Pyrocystis
کلروپلاست‌های این دیانوفلاژله که قابلیت نورزایی زیستی دارد، جهت حرکت خورشید را در سراسر سلول دنبال می‌کنند. نمونه‌ای که در تصویر می‌بینید دارد تقسیم می‌شود، اگر دقت کنید می‌توانید هسته تقسیم‌شده این تک‌سلولی را بالا و پایین منطقه زرد مرکزی که محل اجتماع کلروپلاست‌ها است ببینید.
Pennate diatom 
این میکروارگانسیم باریک، Pennate یا دیاتوم پر‌دار نام دارد. ماده فتوسنتزی قهوه‌ای رنگ این دیاتومه را پوشش نازکی از سیلیکات احاطه کرده است. این دیاتومه از دو تصویر آیینه‌ای متصل به هم تشکیل شده و احتمالا از دیگر نمونه‌های دیاتومه جوان‌تر است.
آب شیرین محیط فوق‌العاده‌ای برای رشد این دیاتومه‌ها است. پوسته متخلخل سیلیسی آنها دارای چندین بخش مجزا و شناخته‌شده است، حتی پیش از این از آن برای تست وضوح میکروسکوپ‌ها استفاده می‌شده است. یکی از این بخش‌ها شیار میانی دیاتومه است که دو نیمه قرینه توسط آن به یکدیگر متصل شده‌اند و مژکی از آن منشعب شده که امکان حرکت آرام این دیاتومه را نیز فراهم می‌کند.
نظر شما