به گزارش خبرآنلاین، «تشیع در تاریخ: پژوهشی در مبانی اعتقادی، تاریخ سیاسی و حکومت‌های شیعه از آغاز تا پایان دوره صفوی» نوشته سید احمدرضا خضری و تدوین نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری از سوی نشر معارف روانه بازار نشر شده است. خضری دانشیار دانشگاه تهران است که این کتاب را در 472 صفحه نگارش کرده است. این کتاب تلاشی است در ارائه تصویری از زندگی پربار امامان شیعه و دولت‌های شیعی در مقیاسی کوچک. و دارای نقشه‌هایی است که از اطلس وزین شیعه استفاده شده است.
نویسنده کوشیده است تا در پژوهشی علمی نشان دهد که تاریخ شیعه یکسره در رقابت‌های سیاسی یا تحرکات نظامی خلاصه نمی‌شود، بلکه نقش انکار ناپذیر این مذهب در گسترش حیات معنوی اسلام و باروری و فربهی بیش از پیش ذخایر معرفتی آن بیش از آن است که تاکنون گفته و نوشته شده است.
آنطور که سایت مرکز اسناد مجلس شرح داده، در طول تاریخ پرتلاطم اسلام، شاهد تشکیل دولت‌های شیعی از شرقی‌ترین مرزهای جغرافیایی تا غربی‌ترین آنها بوده‌ایم. از آنجا که تشکیل حکومت از اهداف استراتژیک امامان شیعه بوده است، و اجرای احکام الهی و استقرار آن نیز راهی جز این ندارد، شیعیان با گرایش‌های مختلف در اعصار بعد، این مهم را مطمح نظر قرار داده و به دنبال تحقق آن بودند؛ لذا در طول تاریخ پرتلاطم اسلام ناب، شاهد تشکیل دولت‌های شیعی از شرقی‌ترین مرزهای جغرافیایی تا غربی‌ترین آنها بوده‌ایم.
عده‌ای پیدایش شیعه را با حادثه سقیفه مرتبط می‌دانند؛ یعنی نسختین اجتماع مسلمانان پس از مرگ پیامبر (ص) که برای تعیین جانشین وی برپا شد. اینان معتقدند پس از آنکه این اجتماع ابوبکر را به جانشینی برگزید، گروه دیگری از مسلمانان به این کار اعتراض کردند، گرد امام علی (ع) آمدند و بدین گونه هسته اولیه شیعه را تشکیل دادند. (تاریخ الامم و الملوک طبری). عده ای دیگر بر این باورند که شیعه پس از خلافت امام علی (ع) پدید آمد. این عده تشیع به معنای عام کلمه را که پس از کشته شدن عثمان ظهور کرد و مردم را به دو دسته علوی و عثمانی تقسیم کرد با شیعه به معنای خاص آن، یعنی پیروان علی (ع) یکی دانسته‌اند. برخی پیدایش شیعه را به نبرد جمل ارتباط داده و گفته‌اند کسانی که علی را در جنگ جمل یاری دادند، شیعه علی نامیده شدند (ضحی الاسلام)همچنان که برخی دیگر ظهور شیعه را با جنگ صفین مرتبط دانسته و شیعیان را در برابر کسانی چون خوارج، پیروان علی (ع) شمرده‌اند. ظهور تشیع پس از حادثه کربلا به عنوان نتیجه عملی و واکنش فوری جامعه آن روز در برابر امویان نیز دیدگاه گروهی از پژوهشگران در این حوزه است. گروهی نیز پیدایش تشیع را نوعی ارج گذاری مذهبی اهل عراق به ویژه کوفیان به امام علی (ع) و خاندان پیامبر (ص) دانسته و هرگونه ارتباط این مذهب را با ایرانیان دست‌کم تا ظهور فرقه هاشمیه و آغاز تبلیغات آنان در این دیار رد کرده‌اند. در حالیکه گروهی دیگر آن را مذهب برساخته ایرانیان در برابر اعراب شمرده و بر این باورند که ایرانیان به دلایل و انگیزه‌های سیاسی و برای جلوگیری از سلطه اعراب به این مذهب روی آوردند. در برابر این همه، شیعیان معتقدند که بنیاد مذهب تشیع به قرآن و سنت پیامبر (ص) باز می‌گردد و اساس تفکر و اندیشه شیعه چیزی نیست جز همان اسلامی که پیامبر خدا عرضه کرده است.
«مبانی اعتقادی و اندیشه شیعه، پیدایش تشیع، تشیع در دوره خلفای سه‌گانه، تشیع در دوره حضور امامان معصوم (ع)، تشیع در دوره خلافت و امامت امام علی (ع)، تشیع در دوره خلافت و امامت امام حسن مجتبی (ع)، تشیع در دوره امامت امام حسین (ع) تا امام مهدی(ع)، دولت‌ها و خاندان‌های شیعی، دولت ادریسیان، دولت علویان طبرستان، دولت‌های قرمطی و اسماعیلی، زیدیان یمن، خلافت بنی حمود در اندلس، حکومت سربداران خراسان، حکومت مرعشیان مازندران، حکومت آل کیا در گیلان، دولت صفوی، حکومت عادل شاهیان، حکومت قطب شاهیان، حکومت نظام شاهیان و...» از جمله فصل های این کتاب ارزشمند و پژوهشی است.
6060
نظر شما