فاطمه استیری: براساس اصل نود قانون اساسی که در حقیقت اصلاح شده اصل هفتاد و سه پیش نویس قانون اساسی است؛ «هرکس شکایتی از طرز کار مجلس یا قوه مجریه یا قوه قضائیه داشته باشد، می‌تواند شکایت خود را کتباً به مجلس شورای اسلامی عرضه کند. مجلس موظف است به این شکایات رسیدگی کند و پاسخ کافی دهد و در مواردی که شکایت به قوه مجریه و یا قضائیه مربوط است رسیدگی و پاسخ کافی از آنها بخواهد و در مدت متناسب نتیجه را اعلام نماید و در موردی که مربوط به عموم باشد به اطلاع عامه برساند.»
در راستای همین اصل قانونی بود که با شروع به کار اولین دوره مجلس شورای اسلامی در هفتم خردادماه سال 1359 و تدوین آیین نامه داخلی، در ماده سی و دو آن، نمایندگان اهتمام خود را بر تشکیل کمیسیونی با عنوان کمیسیون اصل نودم قانون اساسی برای اجرای این اصل گذاشتند. هرچند وظیفه مهم نظارت بر سه قوه برای این کمیسیون تعریف شده بود؛ اما عملا تا مجلس ششم این کمیسیون چندان فعال نبود و از این دوره به بعد این کمیسیون نیز به تدریج فعال شد. در آن دوره از مجلس از آنجا که قوه قضائیه در اختیار جناح مقابل حاکم بر مجلس قرار داشت، خانواده‌های بسیاری از زندانیان سیاسی آخرین حربه خود را توسل به کمیسیون اصل نود می‌دانستند.
کمیسیون اصل نود در مجلس هفتم و هشتم روند فعالیتی خود را ارتقا بخشید و حجم پرونده بررسی شده در این کمیسیون و گزارش های ارائه شده به صحن علنی مجلس به روشنی گویای فعالیت جدی این کمیسیون در دوره های هفتم و هشتم مجلس است. کما اینکه مجلس هشتم در آغازین روزهای فعالیت خود آیین نامه داخلی مجلس در خصوص تعداد و ترکیب اعضا و انتخابات هیاترییسه کمیسیون اصل نود را اصلاح کرد و براساس آن مقرر شد از هر کمیسیون تخصصی یک نفر با معرفی کمیسیون به عضویت این کمیسیون در آید و 8 نماینده دیگر این کمیسیون نیز توسط روسای شعب و هیات رییسه به عنوان اعضای ثابت انتخاب شوند. همچنین براساس تغییر صورت گرفته رییس کمیسیون از این دوره به بعد با پیشنهاد هیات رییسه مجلس از بین اعضای ثابت کمیسیون و با رای مجلس انتخاب گردید.
این کمیسون در 8 دوره گذشته خود 10 رییس را تجربه کرده است. در این میان هرچند قانون نوشته شده ای مبنی بر حضور روحانیون در راس این کمیسیون وجود ندارد ولی مروری اجمالی بر روسای این کمیسیون از اولین دوره تا مجلس هشتم حکایت از آن دارد که همیشه یک نماینده روحانی بر راس این کمیسیون قرار گرفته است. اما در این دوره از مجلس با وجود آنکه برخی گمانه زنی‌ها حاکی از آن بود که ریاست این دوره از کمیسیون اصل نود به روح الله حسینیان خواهد رسید اما در نهایت "محمد پورمختار" نماینده کبودرآهنگ و بهار از سوی هیات رییسه مجلس به صحن علنی معرفی شد. و نمایندگان نیز با 170 رای موافق با ریاست پورمختار بر کمیسیون اصل نود موافقت کردند:(اینجا)
محمدعلی پورمختار نماینده مجلس نهم شهرستانهای کبودراهنگ و بهار فوق لیسانس حقوق خصوصی و وکیل پایه یک دادگستری است. وی سابقه 75 ماه حضور در جبهه های دفاع مقدس و جانباز است، وی در 29 سالگی موفق به اخذ درجه سرتیپی از مقام معظم رهبری شد. در سوابق اجرایی پورمختار جانشین رئیس ستادفرماندهی قرارگاه نجف اشرف، جانشین فرمانده حفاظت انصارالمهدی غرب کشور، رئیس اداره قوانین ستادکل سپاه، معاون حقوقی بازرسی ستادکل سپاه، نماینده سپاه در مجلس، معاون قضایی و انضباطی ستادکل سپاه و عضویت کمیته علمی و اتاق فکر سازمان مدیریت بحران وزارت کشور دیده می شود.
اسامی عکس:
ردیف اول: از راست به چپ: فهیم کرمانی/ محی الدین شیرازی/ شرعی/ موسوی ننه کران
ردیف دوم: از راست به چپ: انصاری راد/ موسوی تبریزی/ هاشم زاده هریسی/فاکر
ردیف دوم: از راست به چپ: انصاری راد/ موسوی تبریزی/ هاشم زاده هریسی/فاکر
ردیف سوم: از راست به چپ: پورمختار/نکنونام /خوئینی ها
در جدول زیر اسامی روسای کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی در ادوار گذشته آمده است:
| ادوار مجلس | روسای کمیسیون | سوابق اجرایی |
| اول | سال‌های اول و دوم: محمد صادق حائری شیرازی | محمد صادق(محی‌الدین)حائری شیرازی نماینده مردم شیراز در اولین دوره مجلس شورای اسلامی بود. وی دارای تحصیلات حوزوی بود و در درس بزرگانی چون سید حسین طباطبایی بروجردی، محقق داماد و سید روح‌الله خمینی حضور داشت. وی پس از انقلاب جلسه‌های درس منظمی را برای دانشجویان پیرو خط امام و دفتر تحکیم وحدت در محل سفارت سابق آمریکا اداره می کرد و به دفاع از مبانی نظام می پرداخت که کتاب ولایت فقیه حاصل این جلسه‌ها می‌باشد. پس از شهادت شهید محراب حضرت آیت الله دستغیب در 20 اذر 1360 از جانب امام به امامت جمعه شیراز منصوب شد. وی در دوره اول و دوم خبرگان رهبری نیز به نمایندگی از مردم فارس به مجلس خبرگان راه یافت. |
| سال‌های سوم و چهارم: سید محمد موسوی خوئینی‌ها | سید محمد موسوی خوئینی‌ها دبیر مجمع روحانیون مبارز و یکی از شخصیت‌های محوری در جریان چپ سنتی و جناح اصلاح‌طلب جمهوری اسلامی است. خوئینی‌ها رهبر معنوی دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در جریان اشغال سفارت آمریکا بود.در سوابق او نایب‌رئیسی دوره اول مجلس شورای اسلامی،عضویت در شورای سرپرستی صداوسیما (1359)، دادستانی کل کشور، ریاست سازمان حج، نمایندگی دورهٔ اول مجلس خبرگان رهبری، نمایندگی مجلس خبرگان قانون اساسی و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی دیده می شود. او در سال ۱۳۶۸ مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام را تأسیس کرد. | |
| دوم | مرتضی فهیم کرمانی | مرتضی فهیم کرمانی نماینده مردم کرمان در دوره اول و دوم مجلس شورای اسلامی و دارای مدرک فقه و اصول، تفسیر، علوم قرآنی بود. وی پس از تأسیس مدرسه کرمانی‌ها در قم، اداره آن را به عهده گرفت. وی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، با تشکیل جلساتی برای مشاوره و راه‌یابی برای نیل به اهداف مورد نظر، مبارزات را پی گرفت و فعالیت‌های مهمی در سه بخش مهم فرهنگی، تبلیغی و تخریبی انجام داد. آیت‌الله فهیم با تشکیل مؤسسه ای به نام «دین و فرهنگ جوانان» به عضوگیری جوانان پرداخت و آنها را برای مبارزه علیه طاغوت آماده کرد. در بخش تبلیغ نیز، با سخنرانی‌های، توزیع اعلامیه و دیگر فعالیت‌ها، رسالت خود را ایفا کرد. و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به نمایندگی شورای انقلاب اسلامی در دوره اول و دوم و نمایندگی مجلس خبرگان در دوره اول انتخاب شد. |
| سوم | سال اول: سید حسین موسوی تبریزی | آیت الله سیدحسین موسوی تبریزی محقق حوزه، دبیر سابق مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و رییس سابق خانه احزاب است. وی در زمان حیات امام خمینی(ؤه) مسئولیت دادستانی کل انقلاب را برعهده داشت. |
| سال‌های دوم، سوم و چهارم: فخرالدین موسوی ننه کران | آیت الله سیدفخر الدین موسوی ننه کردان تحصیل در مقدمات را در اردبیل و دروس عالیه را در قم و نجف اشرف نزد اساتید زبردست و آیات عظام گذراند. وی نماینده مردم اردبیل در دوره های اول و سوم و پنجم مجلس شورای اسلامی بود. در سوابق او امام جماعت مجلس شورای اسلامی، رئیس شعبه دوم دیوان عالی کشور، موسس حوزه علمیه کاظمیه، موسس کانون تحقیقاتی – حقوقی نسیم حکمت در قم دیده می شود. | |
| چهارم | محمد علی شرعی | آیة‌الله حاج شیخ محمدعلی شرعی دو دوره نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی بود. در دوره اول از اعضای کمیسیون دفاع مجلس بود و در طی آن دوره با همکاری دیگر اعضای کمیسیون، اساسنامه ارتش و سپاه را تدارک دیدند. در این دوره وی تلاش زیادی برای حفظ و ارتقای جایگاه ولایت فقیه در اساسنامه‌های نیروهای مسلح به کار برد. در دوره دوم نمایندگی، وی به عضویت در کمیسیون اصل 90 پیوست و 23 هزار پرونده راکد و جاری را در طی این دوره به فرجام رساند. تغییر اساسنامه کمیسیون اصل 90 و اقتدار بخشیدن به این کمیسیون همراه با ساماندهی سیستم بایگانی و اداری آن از دیگر خدمات ماندگار وی محسوب میشود. |
| پنجم | سال‌های اول و چهارم: هاشمهاشمزاده هریسی | هاشم هاشم زاده هریسی نمایندگی دوره سوم و پنجم مجلس شوراى اسلامى از سوى مردم تبریز را برعهده داشت. در سوابق هاشم زاده هریسی مسئولیت هایی چون عضویّت در هیئت نظارت بر اجراى فرمان حضرت امام قدّس سرّه، نمایندگى حضرت امام به ترتیب در سپاه پنجم عاشورا، سپاه یکم ثار اللّه و سپاه نیروى مقاومت کشورى، ریاست کمیسیون اصول 88 و 90 مجلس شوراى اسلامى و ریاست شعبه سوم مجلس؛ نمایندگى قوّه مقنّنه در هیئت نظارت بر مطبوعات کشور؛ نمایندگى مجلس خبرگان رهبرى و عضویّت در هیئت نظارت بر اجراى قانون اساسى دیده می شود. |
| سال‌های دوم و سوم: محمدرضا فاکر | محمدرضا فاکر نماینده دوره های پنجم، هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه مشهد بود. وی در دوران حیات امام راحل نماینده ایشان در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. وی عضو مجلس خبرگان رهبری نیز بود. | |
| ششم | حسین انصاری‌راد | انصاری‌راد نماینده مردم نیشابور در دوره های اول پنجم و ششم مجلس شورای اسلامی ایران بود. وی در دوران چهارساله مجلس ششم ریاست کمیسیون اصل نود را برعهده داشت. موضوع کاندیداتوری وی مورد استقبال تمامی طیف های جریان اصلاح طلب قرار گرفته بود. |
| هفتم | محمدرضا فاکر | (شرح سوابق اجرائی وی در دوره پنجم ذکر شده است) |
| هشتم | سال‌های اول و دوم: محمدرضا فاکر | (شرح سوابق اجرائی وی در دوره پنجم ذکر شده است) |
| سال‌های سوم و چهارم: محمد ابراهیم نکونام | محمد ابراهیم نکونام دارای تحصیلات حوزوی و نماینده مردم گلپایگان در هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی بود. وی بیشترین مسولیت را در قوه قضاییه داشته است به طوری که بعد از ورود به دستگاه قضایی تمامی مراحل قضایی از دادیاری، دادستانی، معاون سازمان بازرسی کل کشور، معاون دادستان کل کشور، مشاور رئیس قوه قضائیه را طی کرد. به دنبال ناامنیهای گسترده در استان سیستان و بلوچستان وی به عنوان رییس شورای ویژه قضایی شرق کشور و رییس کل دادگستری استان سیستان و بلوچستان به این استان رفت. وی در سال 1386 در اجلاس بزرگ حفظ حقوق شهروندی بعنوان قاضی و مدیر نمونه کشوری انتخاب گردید. |
/27220
نظر شما