کوتاه از جهان علم

کفش برقدار
پژوهشگران انستیتو فناوری جورجیا یا به اختصار جورجیاتک، توانسته‌اند به فناوری میکروسکوپی‏ای دست یابد که از حرکات بدن انسان، هم‌چون راه رفتن، دست تکان دادن و یا حتی جریان خون، الکتریسیته تولید کند.

شاید بتوان گفت که این فناوری، به نوعی دنباله اختراع ترور بیلیز، مخترع انگلیسی است. او کفش‏هایی ساخته بود که می‏توانست انرژی برق تولید کند. البته این اختراع پس از آن‏که برخی از تروریست‏ها در کفش‏هایشان مواد منفجره جاسازی کردند، به گونه‏ای رها شد.

اما پژوهشگران جورجیاتک توانسته‌اند نمونه بهتری از این اختراع را به نام نانو مولد بسازند. این فناوری بر پایه ویژگی‏های خاص سیم‏های بسیار نازک از جنس اکسید روی بدست آمده است. وقتی این سیم‏ها که یک پنج‌هزارم قطر موی انسان ضخامت دارند، در معرض تنش مکانیکی قرار می‏گیرند، جریان الکتریکی تولید می‏کنند. الکتریسیته تولید شده می‏تواند برای شارژ کردن دستگاه‏های همراه افراد هم‌چون گوشی همراه یا ام‌پی‌تری پلیر استفاده شود.

این ابزار هم‌چنین می‌تواند تاثیر عمیقی بر دیگر حوزه‌های فناوری داشته باشد؛ مانند فناوری‏های دفاعی، زیست‌محیطی یا پزشکی. ژونگ لین ونگ، مدیر گروه تحقیقاتی جورجیاتک می‏گوید: «این فناوری تحت هر شرایطی می‌تواند الکتریسیته تولید کند،، البته مادامی‏که حرکتی انجام می‏گیرد». او می‏افزاید که این فناوری نانو می‏توانند کمک خوبی به سربازانی باشد که در زمان انجام وظیفه یا عملیات، از منابع انرژی دور هستند و برای برقراری ارتباط، نیاز به انرژی دارند. سیم‏های ظریف اکسید روی می‏توانند بر روی سطوح مختلفی نصب شوند، مانند فلزات، سرامیک‏ها، پلیمرها، منسوجات و حتی برزنتی که برای ساخت چادرها به کار می‏رود.

سم صدف، نه! سم جلبک
از این به بعد هر کس که بعد از خوردن خوراک صدف مسموم شود، می‏تواند تقصیر را به گردن جلبک کوچک دریایی به نام آزادینیوم اسپینوزوم بیاندازد. پژوهشگران موسسه آلفرد وگنر آلمان که مرکزی تحقیقاتی در زمینه علوم قطبی و دریایی است، نقش این جلبک را در مسمویت‏های غذاهای دریایی صدف‌دار آشکار کرده‌اند. گزارش آنها به‌تازگی در مجله اروپایی جلبک‌شناسی منتشر شده است.

سمی‏که این جلبک تولید می‏کند، آزاسپیر اسید نام دارد و سبب بروز اسهال، استفراغ و حتی مشکلات سیستم عصبی، فلج شدن و مرگ می‏شود. کشف این جلبک و اثرات خطرناک آن، زنگ خطری است برای پرورش‌دهندگان صدف که باید از رشد این جلبک‏ها در حوضچه‏های پرورش خود جلوگیری کنند.

پژوهشگران موسسه آلفرد وگنر، این جلبک را ابتدا در محیط‏های کشت آزمایشگاهی پرورش دادند و ماده سمی‏ آزاسپیر اسید را شناسایی کردند که متعلق به دسته جلبک‏های سمی ‏است. صدف‏ها و دیگر نرم‏تنان صدف‌دار، بسیاری از این موجودات ریز را به درون صدف خود می‏کشند و آنها را نگاه می‏دارند. تجمع و غلظت بالای آنها درون صدف‏ها، مشکلات بعدی را به وجود می‏آورد و سم ترشح شده در این صدف‏ها باقی می‏ماند. پژوهشگران درصددند تا دلیل تولید این سم را بیابند و هم‌چنین، به اهمیت این ماده سمی ‏از جنبه محیط‏زیستی آن پی ببرند.

راز ترمیم زخم آشکار شد
به تازگی، رازهای سر به مهر ترمیم زخم‏های بدن توسط پژوهشگران فاش شده است. این امر، پیوندی عجیب با بیماری‏هایی همچون دیابت و اگزما پیدا کرده و شاید بتواند راه‏های تازه‌ای را برای ترمیم بهتر زخم‏ها در بیماران دیابتی پیش روی پژوهشگران قرار دهد.

دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیگو، پروتئینی به نام کسپیس8 را شناسایی کرده‌اند که برای ترمیم زخم‏ها حیاتی است. گزارش این یافته در مجله نیچر منتشر شده، اما لازم به ذکر است که این نتایج در حال حاضر، تنها مربوط به موش‏های آزمایشگاهی می‏شود و در مقیاس انسانی نتیجه‌ای قطعی به دست نیامده است.

این پروتئین عموما در واکنش به ایجاد یک زخم در بدن تولید می‏شود و در بیماران دیابتی به وفور یافت می‏شود. اما درمورد کسانی که بیماری اگزما دارند و پوستشان مدام متورم است، عملکرد دفاعی لازم خود را ندارند.

دانشمندان معتقدند که پس از ایجاد یک زخم روی پوست و کم شدن پروتئین کسپیس8 در لایه سطحی پوست، پروتئین دیگری به نام آلفا-1 که قابلیت نفوذ در لایه‏های عمیق‌تر پوست را داراست، باعث تحریک سلول‏های ریشه شده و آنها سلول‏های تازه‌ای می‏سازند تا در نهایت، زخم به وجود آمده ترمیم یابد.

کوکین یامورا، سرپرست گروه تحقیقاتی، می‏گوید که امیدوار است با ادامه این تحقیقات بتوانند از درد و رنج میلیون‏ها مبتلای به دیابت و اگزما بکاهد.

فایننشیال تایمز- مارس 2009- ترجمه: آزاده پارساپور