تاریخ اسلام
-
پیشنهاد پذیرفتهنشدۀ امام حسین(ع) در کربلا
دانشمندی، رضابازخوانی یک رویداد تاریخی بیشباهت به بازوبست کردن یک وسیلۀ مکانیکیِ پیچیده نیست، چرا که گاه در پایان کار، تعدادی پیچ و مهره و قطعه اضافه میآید، بخشهایی که نتوانستهایم جای آنها را بیابیم و به ناچار باید آنها را از نظر دور گردانیم.
-
فرازی تاریخی از مناقب و فضائل و خصائص حضرت امام حسین علیه السلام
حاج محمود عطار، مهدینکاتی برگرفته از کتاب مقتل الحسین (علیه السلام) از مدینه تا مدینه نوشته ی مرحوم آیت الله سید محمد جواد ذهنى تهرانى
-
چگونه صوفیه چهرهسازی و چهرهآرایی کرده است؟
آیت الله حسین نوری همدانی، در دیدار اساتید و دستاندرکاران همایش «تصوف؛ شاخصه ها و نقدها» که از سوی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار می شود، تصریح کرد: تصوف از فرقههای انحرافی است و آیت الله طباطبایی در تفسیر المیزان در جلد پنجم، فرقه های انحرافی که در اسلام هستند را ذکر کرده و در آنجا از صوفیه نام برده است که از چه جهتی در اسلام انحراف ایجاد کرده و از آیات قرآن استفاده کرده اند.
-
شیوه به اسارت بردن اهل بیت چگونه بود؟
شب یازدهم به صبح رسید در حالی که اجساد شهیدان در گوشه و کنار پراکنده و خیمه ها سوخته و غارت شده بودند...
-
مروری بر ۸۹ روایت بلاذری درباره عاشورا
جعفریان، رسولبلاذری متوفای ۲۷۹ فصلی از کتابش «انساب الاشراف» را به اخبار امام حسین علیهالسلام و عاشورا اختصاص داده است. در این مقاله، مروری بر این ۸۹ روایت از نظر سندی و متن البته به صورت گزارشی خواهیم داشت. این متن، یکی از کهنترین متنهای مربوط به اخبار عاشورا و شهادت امام حسین علیه السلام است.
-
رسول جعفریان: روایتهای دقیقی از وقایع عاشورا وجود دارد
استاد تاریخ دانشگاه تهران با بیان اینکه انگیزه قوی تاریخنویسی در صدر اسلام وجود داشته است، گفت: روایتهای دقیقی از نهضت عاشورا وجود دارد که حقایق زیادی را میتوان از آنها برداشت کرد.
-
برتریجوانان و تقدم آنان بر بسیاری از شیوخ و بزرگان
فدایی، غلامرضااکنون که طرح عدم بهکارگیری بازنشستگان در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و اجرایی شد و امیدوارم با لطائفالحیل عدهای آن را لوث نکنند و از طرق دیگر و یا با عناوین مشاوره و مانند آن صاحبان منصب را در مناصب و مشاغل گوناگون به کار نگیرند، به نظرم رسید بیمناسبت نباشد که از نسخه نادری مربوط به حدود قرن پنجم هجری یاد شود که در سال ۶-۱۳۷۵ در کتابخانه مجلس تصحیح و چاپ شد یادی بشود. این نسخه که حدود ۲۰ صفحه است به همت مرحوم حائری رئیس اسبق کتابخانه مجلس شناسایی شد و من اظهار علاقه کردم که در معیت ایشان، آن را تصحیح و به علاقهمندان عرضه کنم.
-
گزارشی از تمایل به دوستی با صوفیه تا دشمنی با آنان
خبر وبلاگدکتر رسول جعفریان متنی که را در وبلاگ نخبگان خبرآنلاین منتشر کرده که گزارش برخی از رویدادهای منازعات فکری و فرقه ای صوفیه و محدثان اخباری است.
-
مرجعیت فقهی و علمی در عصر امام باقر(ع)
از تلاش های چشم گیر امام باقر (ع) در راستای تعالیم اسلامی، مرجعیت علمی امام در پاسخ گویی به مسائل فقهی مردم بود.
-
تجربهای از سازگار کردن علم و دین از رئیس مذهب شیخیه
جعفریان، رسولحاج محمد کریمخان رئیس شیخیه، دستی در علوم قدیم و جدید داشت، و به همین دلیل، میکوشید با روش ویژه خود، بر اساس نگرههای شیخی-شیعی، دادههای علوم طبیعی و نجوم قدیم و گاه جدید، برخی از مسائل جاری دینی را که به نظر نیاز به فهم بهتر داشت، تبیین کند. یک نمونه، بحث از طی الارض بود که برای شیخیه، مسأله جالبی بود. به درخواست شاهزاده قاجاری، رسالهای در این موضوع نوشت تا آن را امری طبیعی و هماهنگ با دانش طبیعی و نجوم کرده یا دستکم، فهم آن را آسان و مشکل ذهنی شاهزاده را بر طرف کند. این اثر را میتوان یک تجربه جالب از تلاشهایی در تاریخ تفکر دینی برای هماهنگ کردن میان علم و دین دانست.
-
کتابهایی درباره شخصیت و زندگی امام نهم(ع)
کتابهای متعددی درباره شخصیت و زندگی امام محمدتقی (ع) نوشته شدند.
-
خورشید تابناک خراسان و جهانی از آفرینشهای فرهنگی
ائمه به ویژه امام رضا علیهالسلام در مباحثاتشان به عقل و جهل بسیار پرداختهاند و یکی از مهمترین یادگارهای امام علی بن موسی الرضا(ع) مناظرات آن حضرت در مجالس مأمون عباسی است. پرونده خبرآنلاین در سالروز ولادت امام هشتم، حضرت رضا علیهالسلام را بخوانید.
-
وقفنامهای بسیار ادیبانه به قلم آقا حسین خوانساری
جعفریان، رسولمتن ادیبانهای است برای وقفی که میرزا رضیا برای حرم امام علی و امام حسین (ع) داشته است. این متن، به عنوان یک الگوی ادبی و انشایی همواره در میان منشآت برجای مانده از دوره صفوی آمده است. صرفنظر از الفاظ و ادب صوری، تفکری که پشت سر این عبارات هست، میتواند برای شناخت اندیشههای جاری و ساری در ایران دوره صفوی و پس از آن به ما کمک کند.
-
قلعه تاریخی فلکالافلاک مرمت میشود
لرستانرئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری در خرم آباد از طرح مرمت قلعه تاریخی فلک الافلاک خبر داد.
-
راه راست برای شاه سلطان حسین صفوی
جعفریان، رسولمعرفی کتابی است با همین عنوان، یعنی راه راست، که برای شاه سلطان حسین صفوی نوشته شده است.
-
عمر امت اسلام و رابطه آن با طول مدت خلافت عثمانی!
جعفریان، رسولزمانی که جنگ چالدران در ۹۲۰ اتفاق افتاد، بهرغم آن که آتش جنگ موقتاً میان دولت عثمانی و صفوی خاموش شد، پس از مرگ شاه اسماعیل، و در جریان سلطنت طهماسب و سلیمان، جنگهای ۲۰ ساله میان دو دولت اوج گرفت تا آن که در سال ۹۶۲ صلح آماسیه برقرار شد. در تمام سالهای جنگ، استفاده از اختلافات مذهبی در برافروختن آتش جنگ در اوج بود. علمای عثمای دهها رساله علیه قزلباشان نوشتند و با طرح مسئله تکفیر آنها، بر گسترش دامنه جنگ، دامن زدند. در اینجا یکی از آن رسائل را که عمدتاً مبتنی بر روش جدل مذهبی و استفاده از مشهورات غالباً بیپایه است، ملاحظه میکنیم.
-
اطلاعات تازهیابی درباره آثار ضدصوفیه در دوره صفوی
جعفریان، رسولنبرد فکری میان صوفیان و مخالفانشان از فقها و فیلسوفان و غیره، از تمام دوره های تاریخ اسلام از قرن دوم هجری تا این زمان ادامه یافته است. در این زمینه کتاب های فراوانی نوشته شده که بسیاری منتشر و برخی هم هنوز چاپ نشده است. مدتی قبل نویسنده این سطور کتاب رد صوفیه محمد علمالهدی پسر فیض کاشانی را منتشر کرد. یادداشت زیر در پشت یک نسخه خطی، فهرستی از آثار ضد صوفیه در دوره صفوی داده که با ارزش است.
-
مردم اندر حسرت فهم درست
جعفریان، رسولخیلی مهم است که بدانیم مطلب را خوب فهمیدهایم یا خیر. هم عقل نیرومند میخواهد، هم دانش زیاد و هم توجه داشتن به شرایط مهمی که برای فهم درست یک مطلب مهم است. چه اندازه دانشمندان ما، صرفنظر از منطق و مباحث شناخت، به شرایط عمومی خوب فهمیدن پرداختهاند. مثل این که اهل تعصب نباشیم، مثل این که متخصص در یک موضوع باشیم و نکات دیگر... در این یادداشت، بر محور توضیحاتی که رشیدالدین فضلالله در مقدمه یکی از رسائل خود داده، این بحث را دنبال میکنیم.
-
یکی از روشهای بیاعتبار کردن علم در همه روزگاران
جعفریان، رسولخیلی مهم است که همه ما به دانش اعتماد و از آن حمایت کنیم و دست از بازی کردن با آن برداریم. مهم است که آموختن مورد حمایت همه ما باشد و جوانان را از آن متنفر نسازیم. این کار راه های مختلفی دارد. توجه به اصول تعلیم و تربیت بسیار است. این که یاد داشته باشیم بهترین شرایطی که می توان در آن علم آموخت چه شرایطی است. اینجا یک تجربه از هزاران است.
-
منابع ما در تاریخ معکوس دوره اسلامی
جعفریان، رسولمعمولاً منابع تاریخی، آنهایی هست که سرگذشت یک مقطع تاریخی را نوشتهاند. اما در اینجا، مقصود از منابع معکوس، اخباری است که گزارش واقع نیست، بلکه اخباری است درست یا غلط در باره آنچه باید اتفاق بیفتد. این اخبار، اغلب در اذهان شکل گرفته و به آمال و آرزوهای آنان برمیگردد. آنچه دلشان میخواهد رخ بدهد. در این اخبار، نگاهی به گذشته و آینده به صورت پست مدرن هست. زمان در این اخبار، بهگونه تاریخی نیست، گرچه یک صورت مشخص هم ندارد. عجالتاً نمونهای است، ملاحظه بفرمایید.
-
آیندهٔ مرجعیت!
زائری، محمدرضااساس دینداری و بنیان نظام اجتماعی مذهب در موقعیتهای دور از خاندان پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم، بر حضور فعال و نقشآفرین مراجع تقلید است که حلقهٔ ارتباط فکری و معنوی مردم با اولیای معصوم هستند. گاه این فاصله مکانی و جغرافیایی است، همچون عصر حضور مادی خاندان رسالت که مردم در مناطق دور به نمایندگان امامِ خود مراجعه میکردند و گاه، فاصلهٔ زمانی و تاریخی است مانند روزگار ما که مردم به عالمان و فقیهان مراجعه میکنند.
-
فرصتها و چالشها در دودمان صفوی
فدایی، غلامرضامتن زیر قسمتی از مقدمه کتاب دومین بخش از طرح حیات عملی در عهد دولتهای شیعی است. طرح حیات علمی در عهد دولتهای شیعی طرحی است که من در زمان مدیریتم بر کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به دانشگاه تهران عرضه کردم و پذیرفته شد. علت آن این بود که در بین کتابهای عربی خریداری شده برای آن کتابخانه به مجموعه ۳ جلدی برخوردم که مدعی بود همه شخصیتهای برجسته علمی دوران شکوفایی تمدن اسلامی متعلق به عراق و یا سایر بلاد اسلامی عربی است. همچنین کتاب «حیات علمی فی العهد السلجوق فی العراق» هم یکی دیگر از این کتابها بود. این نکته مرا به یاد تلاش ۳ نفر از دانشمندان اسلامی انداخت که در برابر ادعای صاحب کشف الظتون که شیعیان را فاقد آثار علمی دانسته بود، دست به کار شدند و هر یک ااثری جاوید خلق کردند که یکی از آنها تألیف کتابشناسی الذریعه الی تصانیف الشیعه آقا بزرگ تهرانی است.
-
علی(ع)، مرد مدارا و مُروت در اوج اقتدار
یکی از خصوصیات امیرالمؤمنین در مشی سیاسیاش این بود که با دشمنان خود و مخالفان خود با استدلال حرف میزد و استدلال می کرد.
-
اثریجامع دربارهدین، برای شیعیان نیشابور قرن ۵ و ۶
جعفریان، رسولفتال نیشابوری فارسی شهید به سال 508 کتابی با نام روضه الواعظین در کلام و فقه و اخلاق شیعی به روش حدیثی نوشت. این اثر در قرن دهم هجری به نام حلیه الموحدین به فارسی درآمد. گزارش زیر در باره این کتاب، و توضیح دو نکتهای مقدمه این کتاب است.
-
خانه ماپار میزبان قهر نخل شد
خوزستانمهر نوشت: مستند میراثی "قهر نخل" در خانه ی تاریخی ماپار اهواز به کارگردانی رضا عبیات ساخته شد.
-
یادی از اصغر مهدوی و کار سترگ وی
جعفریان، رسولمرحوم دکتر اصغر مهدوی فرزند حاج محمدحسین امینالضرب، در 22 اردیبهشت سال 1383 درگذشت. ایشان بهرغم آن که استاد در اقتصاد بود، کار بینظیری در باره سیرت رسولالله کرد. این گزارش آن کتاب است.
-
سومین سالگرد درگذشت صادق آئینهوند
مراسم سومین سالگرد درگذشت دکتر صادق آئینهوند برگزار میشود.
-
سمینار "بررسی و تحلیل اندیشه های پرفسور مصطفی زلمی" در سقز برگزار شد
کردستاندانشگاه پیام نور سقز در راستای رسالت علمی و اجتماعی - فرهنگی سمینار "بررسی و تحلیل اندیشه های پرفسور مصطفی زلمی" با حضور سخنرانان و میهمانان داخلی و خارجی برگزار نمود.
-
جوان ۳۴ سالهای که ماه بنیهاشم شد
در این نوشتار سعی داریم زندگانی حضرت عباس را پیش از رویداد عاشورا بررسی کنیم.
-
روزی برای پیمان با فطرت انسان
در کشور عربستان و در شهر مکّه، کوهی وجود دارد که نام آن «حَرا» است. در بالای این کوه، غاری کوچک قرار دارد که قسمتی از آن را نور خورشید روشن می کند و قسمت های دیگرش، تاریک است.