تلاش می‌کنم هر شب درباره یکی از حقوق تصریح‌شده در منشور حقوق شهروندی بنویسم. نوشته‌ها و گفته‌های ما درباره حقوق شهروندی در عصری که همگان از طریق شبکه‌های اجتماعی می‌توانند وارد گفت‌وگوی فراگیر شوند، مؤثر خواهد بود. اگر مایل بودید، شما هم این نوشته‌ها را با دیگران به اشتراک بگذارید.
ماده 54-حق همه شهروندان به‌ویژه زنان و کودکان است که از تعرض و خشونت گفتاری و رفتاری دیگران در تمام محیط‌های خانوادگی و اجتماعی مصون باشند و در صورت بروز هر نوع خشونت امکان دسترسی آسان به مکان‌های امن و نهادهای امدادی، درمانی و قضایی جهت احقاق حق خود را داشته باشند.
بحث:
زنان یکی از گروه‌های هدف خشونت در همه جوامع انسانی هستند. خشونت کلامی، توهین‌های جنسی، تماس‌های بدنی، تجاوز و قتل صورت‌هایی از خشونت هستند که زنان در همه جوامع تجربه می‌کنند. زنان حتی در سخت‌ترین شرایط زندگی بشری نظیر ایام جنگ و بروز حوادث طبیعی نظیر زلزله یا سیل که منجر به بی‌خانمانی انسان‌ها و بر هم خوردن نظم طبیعی جامعه می‌شود، اولین گروهی هستند که در معرض تجربه‌های تلخ آزار جنسی و سوءاستفاده قرار می‌گیرند.
جامعه ایران متأسفانه صورت‌های مختلفی از خشونت علیه زنان را در مقیاس گسترده تجربه می‌کند. اکثریت زنان ایرانی صورت‌هایی از خشونت نظیر بوق زدن رانندگان مرد، شنیدن کلمات توهین‌آمیز، استعاره‌های جنسی، تماس بدنی در اماکن عمومی و کتک خوردن در منزل را تجربه می‌کنند. انگاره‌های مردسالارانه، فقدان ارائه آموزش‌های مناسب به کودکان، تداوم یافتن کلیشه‌های جنسیتی در ساختار فرهنگی، فقدان ظرفیت‌های نظام اجتماعی برای رشد و شکوفایی کافی زنان و تغییر ذهنیت اجتماعی نسبت به ایشان، به علاوه ضعف‌های نظام حقوقی تداوم‌بخش این وضعیت است.
زنان ایرانی اگرچه قربانیان خشونت می‌شوند اما هنوز انجام مطالعات درباره خشونت علیه زنان با مقاومت‌هایی روبه‌روست. محققان اجتماعی یک دهه قبل را به یاد دارند که به شدت تلاش شد تا رشته مطالعات زنان در ایران محدود شده و از میان برود. توجیه چنین برخوردی آن بود که این گونه مطالعات فمنیستی هستند. جامعه ایرانی به شناخت مشکلات زنان به شدت نیازمند است. به‌جاست شاخص‌های علمی خشونت و ناامنی علیه زنان گردآوری و تدوین شوند و همه دستگاه‌های اجرایی برای کاهش یا رفع خشونت و ناامنی بر اساس برنامه‌های مدونی که به تفکیک استان‌های مختلف و شرایط اجتماعی هر کدام تدوین می‌شود اقدام کنند.
به‌جاست از سازمان‌های مردم‌نهاد و سایر فعالان حقوق زنان حمایت شود تا بتوانند مسائل زنان را شناسایی کرده و راهکارهای حل این مسائل را با کمک خود ایشان تدوین نمایند. هر گونه تابویی کردن طرح مسائل زنان هیچ کمکی به حل مسأله نمی‌کند و فقط از تبدیل‌شدن آن‌ها به دستور کار اجتماعی جلوگیری می‌کند.
اجرایی شدن ماده 54 هم‌چنین مستلزم اتخاذ تدابیر اجرایی لازم برای ساماندهی فوری حمایت‌های ممکن قانونی از گروه‌های مختلف کودکان ایرانی است که در معرض خطر هستند یا به علت شرایط جسمی و موقعیتی احتمال نقض حق آن‌ها بیشتر است مانند: کودکان کار، کودکان فاقد هویت، کودکان خیابانی، کودکان قربانی جرم، کودکان دارای معلولیت، کودکان خانواده‌های محروم و نیازمند، کودکان دارای بیماری‌های خاص، کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست، کودکان در معرض خشونت خانگی، کودکان همراه با مادر زندانی.
*جامعه‌شناس، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری
نکته: این یادداشت در روزنامه ایران منتشر شده است.
نظر شما