نازنین قنبری، مهدخت اکرمی: رونق تولید تله‌فیلم و افزایش کمّی این آثار موجب شد تا طی چند سال اخیر، تلویزیون با نزدیک‌شدن به ایام جشنواره فیلم فجر، تعدادی از این آثار را که به‌زعم خود از کیفیت مناسبی برخوردار بودند راهی جشنواره کند. این آثار برای اکران در جشنواره می‌بایست به روی نگاتیو می‌آمدند و این یعنی افزایش بودجه تولید تله‌فیلم. از معروف‌ترین تله‌فیلم‌‌هایی که راهی جشنواره شدند می‌توان به «روز برمی‌آید» بیژن میرباقری، «اتوبوس شب» کیومرث پوراحمد و... اشاره کرد؛ آثاری که پس از اکران جشنواره‌ای مجال نمایش عمومی نیز پیدا کردند. اما بسیاری از این آثار از جمله «ساعت25» مسعود آب‌پرور، «پایان راه» افسانه منادی، «زخم زیتون» محمدرضا آهنج و... اکرانشان محدود به همان جشنواره شد و هیچ‌گاه مجال نمایش عمومی در سینماها را پیدا نکردند و سرانجام از همان تلویزیون پخش شدند. این روند موجب شد تا سیاست‌گذاران جشنواره به فکر راه‌حلی مناسب بیفتند که همان اضافه‌شدن بخش «سینما/ ویدیو» به بخش‌های جشنواره بود؛ بخشی که قرار است دو سیمرغ از سیمرغ‌های جشنواره را به خود اختصاص دهد. اضافه‌شدن این بخش و نمایش آثار ویدیویی در دل مهم‌ترین رویداد سینمایی، سؤالات و حواشی بسیاری به وجود آورده است. سیامک شایقی که با تله‌فیلم «نخلستان صابر» در این بخش حضور دارد، درباره این بخش می‌گوید:«اتفاق خوبی است چراکه شرایطی را موجب شده تا این آثار در رقابت با آثار سینمایی قرار نگیرند و از سوی دیگر، بستری است برای رقابت تله‌فیلم‌‌ها با یکدیگر.»
حسن لفافیان، کارگردان تله‌فیلم «بازی مهره سفید» هم با مثبت ارزیابی‌کردن بخش سینما /ویدیو این‌طور اظهارنظر می‌کند:«متأسفانه پس از سال‌ها که این نوع ساختار در ایران متداول شده، هرگز شرایطی که بشود تا حدودی به این ساختار به شکلی حرفه‌ای نگاه کرد به وجود نیامده است. خوشبختانه با اضافه‌شدن این بخش که ماحصل نگاه خوب و قابل تأمل مدیران کنونی سینماست، این مشکل حل شده است.»
لفافیان نمایش تله‌فیلم‌‌ها در جشنواره را فرصت مناسبی می‌داند تا منتقدانی که هرگز به تماشای تله‌فیلم در تلویزیون نمی‌نشینند این آثار را ببینند.
پوران درخشنده یکی دیگر از کارگردانان حاضر در بخش مسابقه سینما / ویدیو است. او که در جشنواره تله‌فیلم «حرفه‌ای‌ها» را دارد، در تکمیل صحبت‌های دیگر کارگردانان می‌گوید:« جشنواره فیلم فجر به تله‌فیلم‌‌هایی که ساخته می‌شود کمک می‌کند تا استاندارد آن‌‌ها به لحاظ کیفی افزایش پیدا کند، چراکه پیش از این به تله‌فیلم‌‌ها بی‌توجهی می‌شد و حالا با این اتفاق کارگردانان تله‌فیلم‌‌ها تلاش می‌کنند تا برای راه‌یابی به جشنواره هم که شده آثار باکیفیتی تولید کنند.»
مهدی صباغ‌زاده یکی دیگر از کارگردانان نام‌آشنای حاضر در بخش مسابقه سینما/ ویدیو است. او با درخشنده هم‌نظر است: « این‌که در جشنواره فیلم فجر بستری مهیا شده تا تله‌فیلم‌‌ها در بخشی جداگانه با یکدیگر به رقابت بپردازند به نوبه خود بستر را برای ارتقای کیفی تله‌فیلم‌‌هایی که در آینده ساخته می‌شود مهیا می‌کند.»
اما نحوه داوری این آثار نیز از جمله مواردی است که کارگردانان حاضر در جشنواره درباره آن نظراتی را ارائه داده‌اند. حسن لفافیان دراین‌باره می‌گوید:«اگر از ابتدا به یک تله‌فیلم این‌طور نگاه شود که برای مخاطب تلویزیون ساخته شده و برای ارتباط برقرارکردن با آن نوع تماشاگر تلاش دارد، می‌توان صحیح‌ترین قضاوت را داشت.»
سیامک شایقی هم نظر خود را دراین‌باره این‌گونه بیان می‌کند:« قطعاً داوران متوجه این نکته اساسی هستند که با مدیومی متفاوت روبه‌رویند، چراکه تله‌فیلم برای تلویزیون ساخته می‌شود؛ یعنی فیلمی در ابعاد کوچک برای مخاطبان گسترده.»
او تماشای تله‌فیلم‌‌ها توسط داوران بر پرده سینما را یکی از ضعف‌های بخش سینما / ویدیو می‌داند:« این‌که داوران تله‌فیلم‌‌ها را روی پرده سینماها می‌بینند کاری است اشتباه، چراکه تماشای این آثار بر پرده سینما زاویه نگاه متفاوت ایجاد می‌کند. برای قضاوت بهتر می‌بایست تله‌فیلم‌‌ها در قاب تلویزیون دیده شود.»
در همین زمینه، پوران درخشنده بر این موضوع تأکید دارد که نباید در داوری تله‌فیلم‌‌ها زیاد جزئی‌نگری کرد:«داوری تله‌فیلم‌‌ها فرق چندانی با داوری آثار سینمایی ندارد و باید در داوری آن‌‌ها مضامین، زیبایی و... را مد نظر قرار داد و فقط باید از جزئی‌نگری در این مورد پرهیز کرد.»
مهدی صباغ‌زاده هم با درخشنده هم‌عقیده است:«داوری تله‌فیلم با فیلم سینمایی تفاوت چندانی ندارد؛ تنها باید داوران شرایط اقتصادی و زمان کم تصویربرداری تله‌فیلم‌‌ها را مد نظر قرار دهند.»
اما آخرین نکته به نحوه نمایش آن‌‌ها برمی‌گردد. برخی از کارگردانان این آثار معتقدند که ساخته‌های تلویزیونی‌شان قابلیت اکران در سینماها را دارند و می‌توان آن‌‌ها را پیش از پخش از تلویزیون، در سینماها اکران کرد. پوران درخشنده یکی از همین کارگردانان است:«برخی از تله‌فیلم‌‌ها که ظرفیت تبدیل‌شدن به فیلم سینمایی را دارند شاید تعدادشان انگشت‌شمار باشد. اکران تله‌فیلم‌‌ها تهیه‌کننده‌ها را مجاب می‌کند تا آن‌‌ها بیشتر به کیفیت فیلمی که تولید می‌کنند توجه نشان دهند.»
اما لفافیان نظری مخالف درخشنده دارد:«با کمی تعمق در نامی که برای این ظرف تصویری انتخاب شده به‌راحتی می‌شود به این نتیجه رسید که تله‌فیلم اثری است که باید در مدیوم تلویزیون به نمایش دربیاید و اگر با نگاه منطقی به نوع جایگاهش ساخته شده باشد، فقط هدفش جلب نگاه تیزبین و بازیگوش تماشاگر تلویزیون بوده و نمی‌شود گفت که فیلمی با نماهای بسته و امکانات محدود می‌تواند نظر تماشاگر مشکل‌پسند سینما را تأمین کند.»
نکته‌ای که لفافیان به آن اشاره می‌کند تا حدودی مورد تأیید سیامک شایقی هم هست:«به نظر من نباید اثری تلویزیونی را در سینما اکران کرد مگر آن‌که تله‌فیلم ساخته‌شده قابلیت‌های سینمایی داشته باشد.»
نظر شما