علی حق: رئیس جمهور سه شنبه شب در یک گفت و گوی ویژه رادیو و تلویزیونی با مردم به دفاع از برنامه ها و عملکرد اقتصادی دولت نهم پرداخت. دفاعی که به باور کارشناسان حاوی 6 تناقض جدی بود.
1- احمدی نژاد در مورد لایحه طرح تحول اقتصادی و اصلاح نظام یارانه ها مدعی شد که هدف دولت حذف یارانه ها نیست. این اظهارات ساعاتی پس از آن بیان شد که غلامرضا مصباحی مقدم، رییس کمیسیون طرح تحول اقتصادی مجلس هشتم گفته بود:" دولت در لایحه خود نرخ بنزین در سال 88 را لیتری 400 تومان تعیین کرده است که عملا با افزایش قیمت بنزین تا لیتری 350 تومان، یارانه بنزین حذف خواهد شد."
او همچنین در دفاع از توزیع نقدی یارانه ها که به باور او حاصل محاسبه با علم روز دنیاست گفت" باید به مردم اجازه دهیم تا خود انتخاب کنند." هر چند که این سخن احمدی نژاد به ظاهر ژستی لیبرال مسلک به نظر می رسد ولی علم روز بخش عمومی اقتصاد فارغ از شعارهای پوپولیستی تاکید دارد که توزیع بی هدف یارانه بین مردم بودن در نظر گرفتن اهداف رفاهی انحراف جدی در نظام یارانه هاست که آثار منفی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و حتی سیاسی آن به مراتب حطرناک تر از الگوی غیر هدفمند یارانه هاست. بر همین اساس در تمام اقتصادهای توسعه یافته و حتی در حال توسعه دولت بر نحوه هزینه کرد یارانه های نقدی توزیع شده بین فقرا نظارت دارد تا مبادا موجب توسعه روحیه تن پروری و کاهش هزینه آموزش و بهداشت کودکان و زنان شود. البته اقتصاد ونزوئلا تحت رهبری هوگو چاوز در این خصوص همانند ایران استثناء است. اما آقای چاوز همواره متهم به توزیع بی هدف پول نفت برای همراهی سیاسی فقرا در انتخابات ریاست جمهوری بوده است.البته محمود احمدی نژاد نیز صادقانه نگاه درآمدی به طرح را پنهان نکرد و از صرف 25 درصد منابع آن برای هزینه های دولت سخن گفت.
2- رئیس جمهور در بخش دیگری از صحبت های خود تاکید کرد:" با اطمینان می گویم برنامه چهارم بیش از 80 تا 85 درصد محقق شده است." البته او برای اطمینان خود حجتی جز ارایه نرخ رشد 7.2 درصدی نیاورد. در مقابل کارشناسان و بخش عمده ای از نمایندگان مجلس می گویند چرا برای علنی ساختن این اطمینان دولت همچنان از ارایه گزارش کارشناسی عملکرد برنامه چهارم توسعه در تمام بخش ها و زیر بخش ها به مجلس طفره می رود؟
3- محمود احمدی نژاد دربارة تأثیر کاهش قیمت نفت در محقق نشدن اهداف بودجه سال آینده گفت:" ذخایر ارزی کشور ما آن قدر هست که اگر تا چهار سال همین وضع در موضوع نفت ادامه یابد، همه برنامه های اقتصادی و سازندگی با شیب تند پیش برود."
این اظهار نظر در شرایطی است که مصارف ارزی بودجه 87 حدود 71 میلیارد دلار بوده و مجلس با لحاظ افت قیمت نفت از مصارف ارزی 37 میلیارد دلاری سال آینده خبر می دهد. در همین حال بانک مرکزی جمهوری اسلامی در آخرین گزارش خود مجموع ذخایر ارزی کشور را 28 میلیارد دلار اعلام کرده است که حتی کفاف حفظ روند حرکت هزینه ای دولت در سال آینده را نمی دهد. جالب اینجاست که محمود احمدی نژاد از اعلام موجودی حساب ذخیره ارزی نیز طفره رفت تا صحبت هایش خوشبینانه تلقی شود. ایشان البته یکی از موفقیت های دولت نهم را هم تحقق پیش بینی درآمد نفت عنوان کرد که همگان می دانند که این امر تحت تاثیر شوک جهانی بازار نفت رخ داده که موضوعی برونزا در اقتصاد ایران است.
4- رئیس قوه مجریه همچنین گفت:" لایحه بودجه تقدیمی به مجلس شورای اسلامی نه تنها کسری آشکار، بلکه پنهان نیز ندارد."
کارشناسان در مواجهه با این اظهار نظر معتقدند اگر محاسبه کسری 44 میلیارد دلاری بودجه 88 توسط مرکز پژوهش های مجلس هم در نظر گرفته نشود،لایحه بودجه 1388 فاقد ویژگی پیش‌بینی پذیری است، زیرا کاهش حدود 87.000 هزار میلیارد ریال از هزینه ها و تامین 85.000 میلیارد ریال از منابع آن منوط به تصویب قانون (لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها) است که بررسی آن هنوز در مجلس به پایان نرسیده است.
در همین حال روز گذشته کمیسیون طرح تحول اقتصادی مجلس اعلام کرد:" با توجه به مفصل بودن بحث بودجه پیش‌بینی می‌شود که بررسی لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها، تا آن‌زمان نهایی نشود."
همچنین منابع مفروض حاصل از افزایش قیمت حامل‌های انرژی در قسمت مصارف بین سرفصل‌های مختلفی (صدها دستگاه اجرایی و طرح عمرانی) توزیع شده و مصارف دولت را نیز به همان نسبت منابع دچار عدم اطمینان کرده است.
در چنین وضعیتی عدم قطعیت به دلیل بیش برآورد منابع (رشد درآمدی مالیاتی در دوران رکود اقتصادی، برآورد ارقام بسیار فراتر از عملکرد واقعی برای فروش سهام شرکت‌ها در حالت رکود بازار سهام و... ) به شدت افزایش یافته است.
بنابراین در صورت تداوم قیمت‌های کنونی نفت و با توجه به برداشت وسیع از حساب ذخیره ارزی و استفاده از ظرفیت مالیات و سود سهام معوق در لایحه بودجه سال 1388، آثار بحران جهانی اقتصاد و کاهش قیمت نفت بر اقتصاد ایران به بودجه سال 1389 منتقل خواهد شد و تامین منابع برای مصارف حداقلی نیز در سال مزبور با چالش مواجه خواهد بود.
بر همین اساس احمدی نژاد در ادامه گفتگوی مستقیم رادیو و تلویزیونی با مردم با پذیرش کسری پنهان بودجه 88 افزود:" شاید برخی درآمدهای پیش بینی شده در این بودجه محقق نشود اما این موضوع طبیعی است."
5- احمدی نژاد در ادامه سخنان خود در گفتگوی زنده رادیو و تلویزیونی با پذیرش انتقاد تناسب نداشتن صادرات و واردات در دولت نهم افزود :" در قوانین برنامه هیچ وظیفه ای برای کنترل واردات وجود ندارد و در قانون درباره صادرات غیر نفتی تاکید شده است."
اما او با دفاع از رشد صادرات غیر نفتی در دولت نهم مدعی شد: " تراز بازرگانی غیرنفتی ما به سمت مثبت حرکت می کند."
این در شرایطی است که کسری تجاری دولت نهم در 9 ماهه سال جاری خورشیدی با احتساب صادرات میعانات گازی و بدون محاسبه صادرات نفت با رشدی 36 درصدی به 24 میلیارد و 300 میلیون دلار رسید. تازه ترین گزارش گمرک جمهوری اسلامی نشان می دهد، واردات دولت محمود احمدی نژاد در 9 ماهه سال 87 با 26.7 درصد افزایش به رقم 42 میلیارد و 500 میلیون دلار رسیده است. همچنین صادرات ایران با احتساب میعانات گازی با رشد 15.7 درصدی مواجه شده و از مرز 18.2 میلیارد دلار گذشته است. این در حالی است که واردات و صادرات کشور در 9 ماهه سال 86 به ترتیب 33.5 و 15.7 میلیارد دلار بوده است. بنابراین کسری تجاری دولت نهم از 17.8 میلیارد دلار در سال 86 با رشدی 36 درصدی به 24.3 درصد در سال 87 رسیده است.
هر چند احمدی نژاد از کاهش وابستگی دولت نهم به نفت سخن گفت ولی کارشناسان معتقدند رشد کسری تجاری دولت نهم بدون احتساب صادرات نفت نیز در واقع یکی از شاخص هایی است که افزایش وابستگی دولت به درآمدهای نفتی را نشان می دهد.
6- رئیس جمهور با اشاره به برخی اظهار نظرها درباره واردات بدون مجوز بنزین گفت:" دولت به وزارت نفت اعلام کرده است اسناد لازم درباره خرید بیش از 3000 میلیارد تومان را ارائه کند و در صورتی که نیاز باشد لایحه به مجلس می فرستیم."
احمدی نژاد درباره برخی گزارش ها درخصوص کسری یک میلیارد دلاری در واریز پول نفت به خزانه اختلاف حسابداری و کم دقتی و اشتباه گزارش دیوان محاسبات را دلیل اصلی این شبهه خواند.
این در شرایطی است که صبح روز گذشته غلامحسین نوذری، وزیر نفت در مجلس عکس ادعای رییس جمهوری را مطرح کرد و گفت:" من در 4 نامه به رئیسجمهور اعلام کردم باید از مجلس قطعاً برای واردات بنزین مجوز بگیریم. در نامهای به داودی معاون اول رئیس جمهور، از او هم خواستهام تا مراحل قانونی این واردات رعایت شود."
نظر شما