فرزاد مؤتمن: به نظرم امسال اتفاق خیلی خوبی افتاده و شجاعت فیلمسازان جوانی که در زمینه فرم و نوع روایت تجربههایی کردهاند، قابل تحسین است. ممکن است در نگاه اول به نظر بیاید که این کارها به بارننشسته، اما صرف شکستن چیزهای کهنه اتفاق فوقالعاده خوب و جذابی افتاده و من خوشحالم که تعداد زیادی از منتقدان هم با این جوانها همراه شدند.
حبیبالله کاسهساز: من در بیشتر ایام جشواره درگیر فیلم «اخراجیها 2» بودم، اما از شواهد و قراین پیداست که برنامهریزی جشنواره امسال خیلی منسجمتر بود و روند اجرای کارها بدون دردسر و دغدغه پیش رفت و به سرانجام رسید.
امید بنکدار: تا نیمه جشنواره درگیر رساندن فیلمم به جشنواره بودم، اما براساس شنیدههایم امسال از لحاظ اجرایی، یکی از منظمترین جشنوارههای فجر برگزار شد. اگر براساس فیلمهایی که دیدم بخواهم قضاوت کنم، باید همه جوایز را به فیلم خودم و کیوان [علیمحمدی] بدهند، چون من فقط فیلم خودمان را دیدهام.
علیرضا رضاداد: من به شدت درگیر جشنواره«فیلم شهر» بودم و هرچه بگویم چندان دقیق و درست نیست، اما از میان کارهایی که دیدم فیلمهای «بیست»، «وقتی همه خوابیم»، «درباره الی» و «زادبوم» شایسته تقدیر و توجهاند. از نکات خوب هم میتوانم به بازی خانم کرامتی در«بیست»، بازی علیرضا شجاعنوری در «تردید» فضاسازی خوب بهرام بیضایی در فیلم «وقتی همه خوابیم» اشاره کنم.
خسرو دهقان: جشنواره هیچ تفاوت عمده و ماهوی نکرده. هرسال عین پارسال و سال بعد هم عین امسال. جشنواره هیچوقت، هیچدورهای، هیچ تفاوتی نمیکند.
سعید عقیقی: مثل همیشه. واقعاً هیچ نکتهای وجود ندارد. روز اول جشنواره از من پرسیدید: «چه انتظاری داری؟» گفتم «هیچی». من هیچ انتظاری از جشنواره فجر ندارم و الان هم همین را میگویم. جشنواره هیچ فرقی نکرده. جشنواره برای این است که ماها که همدیگر را خیلی کم میبینیم، دورهم جمع شویم و فیلم ببینیم و بگوییم و بخندیم و شیرینی بخوریم و یکسری فیلم روی پرده نشانمان بدهند. البته در سینمای ما آن چیزی که روی پرده میبینیم مهم نیست، حواشی و فضای اطراف فیلم و فیلمساز مهم است. جشنواره فقط فضایی است که برای یک موقعیتی توی سینما وجود دارد، و برای موقعیت دیگر وجود ندارد. به همین سادگی است. خیلی چیز پیچیدهای وجود ندارد.
سعید قطبیزاده: خیلی خوب بود. البته نحوه برگزاری خوب نبود، اما از فیلمها خیلی راضی بودم. یکسری فیلمها در حقشان جفا شد؛ ساعت پخششان زمانی بود که مردم خسته بودند و نمیتوانستند فیلمها را بهدرستی ببینند؟ اگر بنا بر اولویت باشد، نباید «درباره الی» را نصفهشب نمایش دهند و صبح روز بعد «تردید» را پخش کنند. با این وضع، چه کسی میتواند «تردید» را ببیند و اگر هم ببیند آیا میتواند قضاوت درستی داشته باشد؟ علاوه بر این، گنجاندن بخش فیلمهای ویدئویی یکی دیگر نقطهضعفهای برگزاری جشنواره بود.
نیما حسنینسب: مثل همیشه؛ یک فیلم خیلی خوب، اندکی فیلم خوب، تعداد زیادی فیلم معمولی و تعدادی هم فیلم بد و غیرقابل تحمل. برگزاری جشنواره امسال با سر و شکل بهتر و نظم بیشتر (البته در سینمای مطبوعات که ما حضور داریم) همراه بود. لازمه این نظم سختگیریهایی است که احتمالاً بعضیها را اذیت میکند و به مذاقشان خوش نمیآید. حالا اهالی رسانه باید انتخاب کنند که سختگیری توأم با نظم را ترجیح میدهند یا آسانگیری همراه با هرج و مرج و شلوغی را.
تورج منصوری: من گرفتار کار بودم، اما به نظرم امسال همهچیز دیر بود. انگار همه مدتی از کارها عقب بودند و آرامشی که جشنواره لازم دارد تا آدم بتواند راحت فیلم ببیند و فکر کند و آدمهایی را که میخواهد پیدا کند و با آنها گپ بزند، وجود نداشت. همهچیز فدای این عجله و دویدن برای رساندن فیلمها شده بود. امسال بعضی از فیلمها به صورت ویدئو نمایش داده شد و حتی به کپی 35 نرسید. مثلاً نمایش اول «اخراجیها2» در سینما فرهنگ به صورت ویدئویی انجام گرفت. من بالاخره برای نمایش سوم توانستم کپی صفری را که هنوز چک نشده بود، برای نمایش برسانم.
مسعود دهنمکی: خوب میشه انشاءالله، خوب میشه. درست میشه، همهچی درست میشه.
مهرزاد دانش: جشنواره یکجورهایی بد شروع شد، اما مثل اینکه دارد خوب تمام میشود و «درباره الی» توانست حال و هوایمان را عوض کند. بههرحال این یکی - دو روز آخر فیلمهای بهتری نسبت به روزهای اول نمایش داده شد. در واقع جشنواره هپیاند شد. برگزاری جشنواره هم خوب بود و اداره سینمای مطبوعات و برنامهریزی جدول نمایش فیلمها درست و منظم بود.
ابوالحسن داوودی: ما هر سال عادت کرده بودیم که همهچیز در دقایق نهایی انجام شود، اما این جشنواره در این مورد رکورددار شد؛ از همهچیز در دقایق آخر مطلع میشدیم و کارت افتتاحیه یک روز بعد از افتتاحیه به دستمان رسید. درباره فیلمها هم غیر از «تردید» و «درباره الی» من چیز دندانگیر دیگری ندیدم. کلاً خیلی از اتفاقات جشنواره باعث انبساط خاطرمان شد. انشاءالله سال دیگر غافلگیرکنندهتر باشد.
شهرام مکری: جشنواره امسال به لحاظ برنامهریزی نسبت به سالهای گذشته نامنظمتر بود. پراکندگی سینماها در اقصینقاط شهر کار را کمی سخت میکرد و نمیتوانستیم برای دیدن فیلمها در سینمای موردنظرمان برنامهریزی کنیم، اما کیفیت فیلمها، بهتر از دو- سه دوره اخیر بود. برگزاری جلسات نقد و بررسی فیلمها در سینمای مطبوعات هم باعث شد که فضای جشنواره گرمتر شود.
محمد نیکبین: جشنواره امسال خیلی نامنظم بود و تا آخرین دقایق این بینظمی وجود داشت. فهرست فیلمها مشخص و قطعی نبود و بینظمی برای گرفتن بلیت برای دستاندرکاران فیلمها وجود داشت. بلیتها با تأخیر به دستمان میرسید و نمیتوانستیم برای تماشای فیلمها برنامهریزی کنیم. دیررسیدن فیلمها هم مشکل ایجاد کرد. با اینکه وقت گذاشته بودم که در همان روزهای اول فیلمها را ببینم، اما به دلیل اینکه بیشتر فیلمها در روزهای آخر به جشنواره رسید، از تماشای خیلی از آنها محروم شدم و نتوانستم طبق برنامهریزی فیلمها را ببینم.
مسعود اطیابی: برگزاری جشنواره رونق خوبی نداشت و در شأن سیامین سال انقلاب نبود. مدیریت جشنواره ضعیف بود؛ مدیریتی که نتواند یک آپاراتخانه سینما را مدیریت کند نمیتوان به آن خیلی امیدوار بود. برخوردهای سطحی با برخی هنرمندان صورت گرفت و اسم آنها را از بولتن و نشریات حذف کردند. این نوع برخوردها در حد مدیریت یک جشنواره نیست. شخصاً از نحوه برگزاری جشنواره ناراضیام و باید بهتر و با رونق بیشتری برگزار میشد. دستاندرکاران بنیاد سینمایی فارابی از ما خواسته بودند عکسهای «خروس جنگی» را برای چاپ در تقویم فارابی بفرستیم، اما چون من در جایی انتقاد کردم، نام فیلم را خط زدند. اگر مدیریت فارابی از من ناراحت است باید انتقاد خود را مطرح کند، نه اینکه اسم من را خط بزند. اگر به سلامت فیلمهای من شک دارند، باید مطرح کنند. کاش مدیریت فعلی فارابی استعفا دهد و مدیران شایستهتری جایگزین آن شوند. منیژه حکمت: جشنواره امسال در میان جشنوارههای ده ساله اخیر، بهترین دوره بوده. حضور فیلمهای متفاوت و درخشان از جمله «زادبوم» و «وقتی همه خوابیم» از ویژگی جشنواره امسال بود و ما بعد از سالها شاهد حضور فیلمهایی از بهرام بیضایی و واروژ کریممسیحی بودیم. به نظرم «درباره الی» بهترین فیلم اجتماعی تاریخ سینمای ایران است. متفاوت بودن فیلمها اتفاق میمون سینمای ما بود و من با رغبت همه فیلمها را دنبال کردم.
علی معلم: من ترجیح میدهم دراینباره هیچ صحبتی نکنم، چون جشنواره مثل همیشه بود. جشنواره فجر، جشنواره فجر است و خود همین عبارت تعیینکننده این است که اوضاع از چه قرار بوده. امسال با سالهای دیگر توفیر زیادی نداشت.
سروش صحت: من همه فیلمها را ندیدم، اما آن فیلمهایی که دیدم فیلمهایی خوب و شاخص یا حداقل متوسط به بالا بودند و به همین دلیل به نظرم جشنواره خوب بود. مطبوعات هم خیلی داغ و پرحرارت بودند و بهخوبی فیلمها را دنبال کردند و به آنها پرداختند. من فیلمها را در پردیس سینمایی ملت دیدم که سر و شکل خوبی داشت و همهچیز منظم و سروقت برگزار شد. در مجموع من حس و حال خوشی نسبت به جشنواره دارم.
امیرپوریا: یک نکته کلی و مهم وجود دارد؛ جشنوارههایی مثل «کن» یا «برلین» از میان تعداد قابل توجهی فیلم از سراسر دنیا، نوزده یا بیست فیلم را انتخاب میکنند. وقتی از میان این تعداد فیلم خوب، ده فیلم به عنوان فیلم عالی انتخاب میشود، اتفاق بسیار مهمی افتاده، چرا که این انتخابها از میان انبوهی از آثار خوب صورت گرفته، اما در کشور ما سالی پنجاه تا شصت فیلم تولید میشود که سیتایش به جشنواره راه پیدا میکند، و این درحالی است که چند فیلم از جمله فیلم درخشان«آتشکار» یا فیلم بسیار متین و اثرگذار «خاک آشنا» یا فیلمهای خوب و بیدردسری مثل «صدسال به اینسالها» یا «کتاب قانون» حذف میشوند، و در عوض فیلمهای شرمآوری در جشنواره حضور پیدا میکند مثل «امشب شب مهتابه»، «کودک و فرشته» (که انگار دویست سال پیش ساخته شده بود و متأسفانه نامزد چندین جایزه شد) یا «به کبودی یاس» (که فیلم بسیار سطح پایینی است) یا «سوپراستار» (که نگاه بسیار سخیفی به هنرپیشگی دارد در چند مورد نامزد شد). همه اینها نشان میدهد که مدیریت جشنواره درک زیباییشناختی درستی نسبت به مفهوم فیلمِ «خوب» ندارد. البته گاهی هم بهطور تصادفی فیلمهایی فراتر از استانداردهای جشنواره و حتی سینمای ایران در قاب جشنواره قرار میگیرند، مثل فیلم «درباره الی» که اگر کسی بگوید یک فیلمی معمولی است، قاعدتاً سینما را با صاد مینویسد، وگرنه هر آدمی با پایینترین سطح سواد سینمایی هم میتواند بفهمد که با یک فیلم استثنایی طرف است.
من بدون تردید میگویم که این فیلم پنج سال دیگر جزو بهترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران تلقی خواهد شد. اما وقتی ما با این فیلم معاصر هستیم، باید تشخیص دهیم که «درباره الی» مثل «خشت و آینه»، «هامون» و «ناخدا خورشید» در سینمای ایران جایگاه تاریخی دارد. با این وجود میبینیم که در جشنواره چطور با این فیلم برخورد میشود؛ در بعضی سینماهای مردمی آرای این فیلم جمعآوری نمیشود و فقط دو - سه ساعت پیش از نمایش فیلم در سالنها، تهیهکننده فیلم مطلع میشود که فیلمش در فلان سینما نمایش داده میشود. این برنامهریزیها عمدی است تا این فیلم به قدر کافی دیده نشود، اما اینکه چرا اینقدر نامزد دریافت جایزه شده، از این بابت است که دیگر واقعاً چارهای نیست و نمیشود سینما را با استانداردهای تکنیکی و مفهومیاش نادیده گرفت.
اما برای اینکه بفهمیم مدیریت جشنواره هیچ ادراکی نسبت به فیلم خوب ندارد، فیلم «بیپولی» را میشود ملاک قرار داد که با وجود فیلمبرداری، بازیها و فیلمنامه خوب و نگاه دقیق و درستی که نسبت به جامعه معاصر دارد، فقط در یک مورد نامزد شده و نادیده گرفته میشود. آقایان اینقدر سینما نمیفهمند که لحن فیلم را درنمییابند و فکر میکنند اگر این فیلم کمدی است چرا بعضی جاها تلخ میشود و اگر تلخ است چرا به قدر کافی به مخاطب اندوه و ملودراماتیک نمیدهد. نکات زیادی وجود دارد که نشان میدهد فیلمهای خوب و پرتعداد جشنواره ناشی از خلاقیت فردی هنرمندان است و ربطی به مدیریت سینمایی ندارد. در مورد فیلمی مثل «درباره الی» هم که مدیریت نقشی داشت، از مجاری فراتر از مدیریت سینمایی وارد عمل شدند، آنهم نه به دلیل ادراک سینمایی، بلکه به دلیل برخورد همراه با رقابت مشاور هنری رئیسجمهور با مسئولان ارشاد.
امیر قادری: جشنواره بسیار خوبی بود و خیلی خیلی منظم برگزار شد و میتوان گفت منظمترین جشنوارهای بود که تابهحال برگزار شده. فیلم مهمی بیرون از جشنواره نماند و همه فیلمها سرموقع رسید. بهترین فیلمها و بدترین فیلمهای این سالهای سینمای ایران را در این جشنواره دیدیم و این نشان میدهد که یک جشنواره متعادل و درستوحسابی برگزار شده. تنها نکته منفی جشنواره نگرانی و استرس بیش از حد برگزارکنندگان جشنواره نسبت به هرگونه بینظمی و ناامنی بود که این نگرانی به شرکتکنندگان و مخاطبان منتقل شد. غیر از این نکته همه کار خودشان را به بهترین نحو انجام دادند.
نظر شما